Tímarit Máls og menningar - 01.10.1941, Síða 41

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
135
inni á kennarana. Og vissulega eru þeir misjafnir og liafa
sína galla, eins og aðrir dauðlegir menn. En ég ætla, að
í lieild vinni þeir meira og betra starf en húast mætti við
eftir þeim kjörum og þeirri starfsaðstöðu, sem þeir húa
við. —
Ég er, i fám orðum sagt, sannfærður um, að íslenzkir
skólar þurfa að taka gagngerðum hrejdingum til þess að
geta innt af hendi það vandasama og einkar mikilsverða
hlutverk, sem hlasir við þeim og verður að leysast, svo
framarlega að fsland eigi að halda áfram að vera í tölu
menningarþjóða. Ég á hér ekki aðeins við barnaskólana,
heldur einnig framlialdsskólana, sem flestir munu vera
sýnu fjær veruleika nútímans en barnaskólarnir. Fyrst
og fremst er skólunum lífsnauðsyn að fá umráð yfir meira
húsnæði, meiri daglegum starfstíma, einkum fyrir yngri
nemendurna og miklu meira af alls konar starfstækjum.
Ég lief annars í Menntamálum ekki alls fyrir löngu lýst
í nokkrum megindráttum breytingunum, sem ég tel að
eigi að verða á barnaskólunum á næstunni og endurtelc
það ekki hér. En annars getur reynslan, sem mundi fást við
skynsamlegar tilraunir, miklu betur skorið úr um það,
hvernig skólinn á að þróast en nokkrar bollaleggingar
fyrirfram. Og þar sem skólakerfi landsins er mikið bákn,
þá er ekki hyggilegt að hylta því öllu um án nákvæmrar
athugunar.
Tillaga mín er þvi sú, að stofnaður verði tilraunaskóli,
einn eða fleiri. Mætti einnig taka til þess eldri skóla eða
hluta af skóla, ef hentara þætti. Aðalatriðið er það, að til
þessarar tilraunar yrði ekkert sparað, hvorki fé, fyrirliöfn
né umhugsun. Ætti til aðstoðar og ráðagerða að kveðja
helztu andans menn þjóðarinnar og sérfræðinga í ýmsum
greinum, en yfirstjórnina hefðu uppeldisfræðingar og
kennarar. Reynt yrði að samræma hið sígilda úr íslenzk-
um uppeldisháttum því bezta, sem þekkist i erlendum
skólamálum á þann liátt, sem hezt þætti henta menningu
og nútíma þjóðlífi íslendinga. Geta má þess, að árið 1928