Tímarit Máls og menningar - 01.10.1941, Síða 82

17C
TÍMARIT MÁLS OG MEXNINGAR
á fremstu síðu, þar sem óskað var eftir mönnum í ýmis-
konar vinnu, stundum tugum manna; en slílcar auglýsing-
ar voru engin nýlunda í sumar, heldur því nær daglegur
viðburður um slceið. Aflcoma almennings hefur iílca telcið
staklcaskiptum, því að allir liafa nóg fyrir sig að leggja og
fjölmargir langt fram yfir það. Reyndar fer því fjarri, að
kaupgjaldið í verkamannavinnu sé liærra nú en fyrir stríð.
Því er öfugt farið. Ilin svonefnda verðlagsuppbót helzt
í liendur við „vísitöluna“, þótt fæstir viti, liver grefillinn
sjálfur útbýr þessa vísitölu eða á hvaða forsendum bún
byggist. Hitt getur bvert skólabarn reiknað i huganum,
að verðlagsuppbótin belzt ekki i liendur við dýrtíðina, —
og auk þess hefur hún ævinlega komið til skjalanna mán-
uði seinna en réttmætt befði verið. Hin góða aflcoma al-
mennings stafar því af öðrum orsökum, meðal annars
þeim, að vinnan er elcki stopul, beldur stöðug, og að eftir-
vinna og helgidaga er jafn algeng nú og dagvinna var ó-
algeng á tímum atvinnuleysisins.
Þá skiptir það eklci litlu máli, bve hátt verð hefur feng-
izt fyrir útflutningsvörur þjóðarinnar. Gróði sjávarútvegs-
ins nemur jafnvel hundruðum miljóna lcróna. Og þó að
meginþorri þess fjármagns sé í höndum tiltölulega fárra
manna, þá hefur samt stríðsgróði útgerðarinnar gífurleg
áhrif á þjóðarbaginn. Hann er sá gullmolinn á vogarskál-
inni, sem úrslitum ræður. — Ennfremur liafa margskonar
fyrirtæki sprottið upp eins og gorkúlur, einkum hér í
höfuðstaðnum, sem dafna og blómgvast við hinar breyttu
aðstæður ámóta ört og fyrrnefndar haugjurtir. Það er
þvi eklci fjarri sanni, þegar lcomizt er þannig að orði, að
peningarnir streymi elclci um landið, heldur séu þeir eins
og óvænt flóðalda, sem slítur menn upp með rótum, hrifs-
ar þá með sér og sogar þá inn í hringiðu sína.
III.
Hið nýja og taumlausa vinnuframboð orlcar á margan
æskumanninn eins og ölvun. Slílct er engin furða, því að