Tímarit Máls og menningar

Årgang

Tímarit Máls og menningar - 01.05.1945, Side 54

Tímarit Máls og menningar - 01.05.1945, Side 54
44 TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR þökunum, stundum að baki turnanna, eru líkneski falin af ótrúlegustu fígúr- um, oft gerð af mikilli snild, stundum þannig fyrirkomið að einginn sér þau að drotni undanskildum og smiðum þeim eða múrurum sem kunna að vera sendir uppum rjáfur og þök til að gera við leka einusinni á hundrað árum; yfir dyrum getur verið tólffaldur bogi; og sérhvert þakrennuop er gríma með h'kíng manns, djöfuls eða kvikindis. Eins má kalla Brennunjálssögu skilgetna systur gotnesku miðaldaborgar- innar, þar sem allskonar byggíngar verða að lífrænni samstæðu af því líf samfélagsins og hugsun eru eitt kerfi. Óskyldar byggíngar vaxa hver útúr ann- arri, samskeyttar með gaungum, brúm, múrum eða riðum, í eðlisbundinni leit að réttum hlutföllum, innbyrðis samræmi; sama lögmál er ráðandi ekki aðeins í einni þyrpíngu, heldur heilum bæ, sama skoðun og skilníngur felst að baki heild sem deili, sameiginlegur hugblær talar úr hverjum boga, hverj- um vínkli: kaþólisítas. Sérstök tegund fræðimanna hefur deilt um hvort Brennunjáls- saga sé í upphafi ein bók eða skeytt saman úr tveim — þrem sjálf- stæðum sögum. Aðrir hafa haldið því fram, svosem Bááth, að þegar höfundurinn byrjaði fyrstu setnínguna hafi hann haft þá síðustu tilhúna, svo gerhugsuð heild sé verkið. Það sem einkennir þessi samsettu verk miðaldanna, svo í bygg- íngarlist sem skáldverki, er hið listræna persónuleysi í stað persónu- legrar listar sem er keppikefli síðari tíma allar götur frá því í End- urfæðíngunni. Orsök þess, að vér finnitm varla í Brennunjálssögu yrkisefni sem ekki er áður kunnugt úr innlendum ritum eða erlend- um eða hvorttveggja, er sem sagt ekki sú að höfundinum hafi ekkert dottið í hug sjálfum, heldur var það ekki skáldskapur á þeim tímum að segja það sem manni datt í hug, öldin þekti ekki andlægan hugsunarhátt, viðurkendi ekki einstaklínginn í vorum skilníngi. 011 þemu miðaldanna eru ekki aðeins almenn, heldur einnig almenníngseign og þarafleiðandi þjóðsögur að eðli, hvort heldur þau eru hetjuleg, trúarleg eða „sagnfræðileg“. 20 Að vísu tekst misvel í Njálu að skeyta saman ýmsa eðlisólíka hluti. Þó er varla hugsanlegur annar maður en Njáluhöfundur sem tekist hefði eins vel þessi samteingíngaraflraun. Hann brasar saman svo mótin sjást ekki sögurnar um Gunnar og Hallgerði annarsvegar,
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar: 1. tölublað (01.05.1945)
https://timarit.is/issue/380787

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.

1. tölublað (01.05.1945)

Handlinger: