Tímarit Máls og menningar - 01.05.1949, Blaðsíða 115

UMSAGNIR UM BÆKUR
177
var rétt. En í staS þess að þýða í heild
t. d. hið stutta leikrit Nóbelsverðlauna-
skáldsins T. S. Eliots: Víg Tómasar
erkibiskups (Murder in the Cathedral),
hefur Anonymus valið sér tvo af til-
komumestu kórsöngvunum þaðan, þýtt
þá slitna úr samhengi og þess vegna
brostið orku til að vinna þrekvirkið.
Stórhugur á það víst að vera, að ætla
hinum erlendu tungum að heyrast gegn-
um þýðingamar. Gott er, að hann kann
þær ekki allar tuttugu, minnir mig ein-
hver segði, „en geta ber þess með trega.“
Sem betur fer, eru það varla meir en fá-
ein tungumálseinkenni þýzku og sænsku,
sem þýðandinn reynir að innlima í móð-
urmál sitt og ekki með öllu nýstárleg,
því að löngum þótti sigldum mönnum
auðlærðust ill danska. Ur ensku nær
þýðandinn í dálítið af málvillum (t. d.
eint. f. flt. og öfugt), en sýnist eiga
meira vald á að þýða úr því máli en hin-
um, einkum í orðskipun og stíl. Það
skyldi ekki vera, að flest, sem réttlætir
bókarheitið Annarlegar tungur, væri
stórhugaruppgerð, sem af vanmætti
sprettur?
Velja má dæmi víðast hvar úr bók-
inni til staðfestingar orðum mínum.
Sanngjamara mun að taka heilt „ljóð“
en slitrur einar, og hér kemur þýðing
kvæðis eftir Mörike: Til einnar (svo)
eólshörpu:
Sveigt inn að gamla pallbyrgisins / múr-
grænuklædda vegg, / þú í loftinu bor-
innar söngmeyjar / leyndardómsfulla
strengjaspil, / byrja, / ó byrja af nýju
/ þitt hljómblíða andvarp!
Vindar, þér komið langt að, / æ, frá
drengsins fagurgrænkandi kumbli, /
hann (svo) sem var mér svo kær. / Sáldr-
andi vorblómum á veginn, / ilmhöfgum,
/ hversu Ijúft þér snertið þetta hjarta! /
Þér þjótið í strengjunum, / hjúpaðir óm-
sælunnar trega, / þér vaxið í samleik
við þrá mína / og deyið aftur burt.
En allt í einu, / þá stormurinn geysar
(svo) ólmari fram, / fallega endursveifl-
ar harpan / í ópi, mér til ljúfrar furðu, /
sálar minnar snögga viðbragði: / og sjá:
— ítur rósin stráir / öllum blöðum sín-
um að fótum mér!
Miðhluti Ijóðsins er skaplegastur og
athugast fyrst. Merking orða er þar höfð
vafasöm, gegn vilja skáldsins. Orðið œ
ætti að þýða ætíð. Menn reka sjaldan
upp æ í miðri setning, nema þeir séu
klipnir sárt. Þó er þetta raunar þýzkt
Ach eða danskt Ak að uppruna og hef-
ur dottið svona ofan í milli fyrir slys
þýðandans. „Sáldrandi vorblómum“ eru
orð, sem vísa til drengsins látna, þegar
Ijóðið er lesið upphátt, en til orðsins
þér, eftir að merkjasetningin er rann-
sökuð. Þessi orðaröð er óleyfileg (frum-
lag sett á eftir viðurlagi, málskrúðugu,
sem vísar til þess). Ólánið er að elta
þýzkuna svo, að segja þurfi sáldrandi,
en gleyma íslenzkunni þér sáldrið eða
þiS sáldriS. Og hvað þýða orðin þetta
hjarta, fyrst ekki mátti standa hið auð-
skilda: hjartaS eða hjarta mitt? Er átt
við látna drenginn („elsku hjartað")
eða er þetta hortittur, sem þýðandinn
hefur tekið með af sljóleik? Síðari kost-
urinn virðist vægari skilningur á þýð-
andanum, en meinlausir voru margir
rímnahortittir hjá þessum.
Eitt í þessum miðparti er ekki slys,
heldur ólæknandi smekkleysi. Það er,
að þjótandi vindar séu hjúpaðir, klædd-
ir. Ef sá sljóleikur á samlíking kemur
12