Tímarit Máls og menningar - 01.05.1953, Síða 77

AFBROT UNGLINGA — ORSAKIR OG MEÐFERÐ
67
með því að athuga börn slíkxa foreldra, sem ættleidd hafa verið eða
komið ungum í fóstur á heimili þar sem annað siðgæðisviðhorf er
ríkjandi. Þau lenda ekki oftar í afbrotum en börn almennt.
Húsnæðisleysi getur oft stuðlað að afbrotum unglinga. Þegar barn-
margar fjölskyldur búa í mjög þröngu húsnæði, neyðast börn og ung-
lingar til að halda sig sem mest utan heimilisins. Við það losna tengsl
þeirra við heimilið, þau hafa fá holl verkefni að fást við á götum úti,
eftirlit og leiðsögn foreldranna fer í handaskolum, og þau lenda í vafa-
sömum félagsskap. Einnig eru til heimili, sem hafa sams konar áhrif á
börnin, þótt húsrými sé mikið. Þar er mikið að finna af fínum hús-
gögnum og skrautmunum, en börnunum er hvergi ætlaður staður. Þau
gætu eyðilagt þessa dýru muni. Þau verða því að finna sér verkefni
utan heimilisins. Þessi síðastnefnda tegund heimila er þó ekki algeng
hér á landi.
Þá er það margsannað, að börn, sem alast upp með aðeins öðru for-
eldra sinna, verða tiltölulega oft afbrotabörn. Börnum, sem alast upp
hjá öðru foreldri, má skipta í þrjá flokka: börn þeirra foreldra, sem
hafa skilið samvistum, óskilgetin börn, sem alast upp hjá móðurinni
einni, og börn ekkna eða ekkla. Rannsóknir hafa og leitt í Ijós, að
afbrotabörn eru jafnan tiltölulega flest í fyrsta flokknum, þ. e. a. s.
börn þeirra foreldra, sem hafa skilið samvistum. Afbrotabörn meðal
óskilgetinna barna einstæðings mæðra eru hlutfallslega færri. Fæst eru
þau í þriðja flokkinum, það er meðal barna ekkna og ekkla, en þó
eru þau hlutfallslega fleiri en afbrotabörn meðal þeirra barna, sem al-
ast upp á reglulegum heimilum með báðum foreldrum. Af þessu má
draga a. m. k. tvær ályktanir. Sú staðreynd, að ekkjur og ekklar eiga
tiltölulega fleiri afbrotabörn en hjón, sem bjuggu saman, bendir til þess,
að það eitt að alast upp hjá öðru foreldri í stað beggja stuðli að afbrota-
hneigð. Sú staðreynd, að foreldrar, sem höfðu skilið, áttu tiltölulega
fleiri afbrotabörn en ekkjur og ekklar, bendir hins vegar til þess, að
ósamlyndi foreldra geti leitt börn út í afbrot.
Við höfum sýnt fram á, að sundruð heimili stuðla að því að auka
afbrotahneigð, en þess er einnig að gæta, að heimili getur verið sundr-
að sálfræðilega séð, þótt það sé það ekki að ytra formi. Hér er átt við
heimili þar sem samkomulag foreldra er mjög slæmt, foreldrar eru
mjög ósamtaka við uppeldi barnsins, hafa dulda eða jafnvel meðvitaða