Tímarit Máls og menningar - 01.12.1965, Blaðsíða 26

Tímarit Máls og menningar
saman í óákveðinn dyn, fjarlægan og framandi, og fólkið,sem hann gekk fram
hjá, kunnuglegt margt hvað, var honum álíka óviðkomandi og vegfarendur í
ókunnri stórhorg. Það hafði losnað um tengsl hans við umhverfið. En hon-
um þótti það ekkert miður. Hugur hans leitaði hvort eð var hurt frá þessu
umhverfi til annarra staða og annarra tíma, meir í samræmi við stórleik þess
hlutskiptis, sem nú beið hans. Því að það var þrátt fyrir allt ekki hlutskinti
þolandans fyrst og fremst, heldur fól það í sér einbeitingu og athöfn, ríka
andlega starfsemi að minnsta kosti. Nú var að honum komið að prófa mann-
gildi sitt í þeirri rann, sem ólygnust er. Spor hans urðu smám saman viljugri,
stefnan ákveðnari. Hann kenndi andhlæ þess mikilleiks, sem samfara er harm-
sögulegum atburðum.
Hreggviður fór að ráðum læknisins og hélt lífsvenjum sínum lítt breyttum,
enda var líðan haus sæmileg og tók ekki breytingum, svo að teljandi væri.
Hann gekk að vinnu sinni eins og áður og beitti sér jafnvel af enn meiri elju
en fyrr að því að fullgera hús sitt. Engum manni sagði hann frá siúkdómn-
um, ekki einu sinni börnum sínum. Hvort tveggja var, að hnnn vildi hægja
frá þeim sorg og hugarangri, meðan auðið væri, og svo þóttist hann einnig
vita, að bæði þau og aðrir mundu einungis valda honum óþægindum með
vorkunnsemi og sífelldri umhyggju og afskiptasemi. Hann vildi vera sem
lengst ótruflaður á þeirri göngu, sem hann hvort eð var varð að ganga einn.
Vikurnar liðu hver af annarri og hver annarri lík, nema hvað hringrás
ársins gekk sinn gang. Dagarnir lengdust óðfluga kringum jafndægrin. Apríl
kom með sinn útsynning og nepju og skær sólskin á milli, Maí með hlýja
loftstrauma og þrútna brumknappa í görðum. Hreggviður gaf ekki mikinn
gaum að þessari óumbreytanlegu hringrás náttúrunnar. Hún kom honum ekki
mikið við úr þessu. Hugur hans var orðinn innhverfur, beindist að íhugun
og sjálfskönnun. Fremur af eðlisávísun en ásettu ráði lók hann að endurmeta
persónuleika sinn nteð hliðsjón þess, hversu á hann mundi reyna. Ilvað eftir
annað reyndi hann að meta þrek sitt, leitaðist við að finna þann ósvikna
málm, er óhætt væri að treysta.
Eins og eðlilegt var hvarflaði hugurinn þá til liðinna daga, bæði þeirra,
sem fyrir skömmu voru um garð gengnir, og hinna, setn komnir voru í
fjarska. Hann veitti því þá eftirtekt, að hann staldraði tiltölulega lítið við
hina síðari áralugi. Síðasta skeið ævinnar og raunar miðbikið líka, hin svo-
nefndu þroskaár, höfðu furðu lítið að geyma af því, sent vakið gæti áhuga
hans, átt gæti erindi til hans, eins og á stóð. Ár hins markvísa starfs, hins
264