Tímarit Máls og menningar - 01.12.1965, Blaðsíða 132

Tímarit Máls og menningar
lendingar séu af öðru ætterni en Norð-
menn.
í heild sinni cr rit Mageröys varnarrit
fyrir þeirri skoðun að landnámsmennirnir
á Islandi hafi verið Norðmenn og bók-
menntir þeirra norskar að uppruna.
Er það því í beinni mótsögn við kenn-
ingar Barða Guðmundssonar, þótt því fari
fjarri að það hafi getað hnekkt þeim.
Skúli Þórðarson.
Islenzkt skáld í Vancouver
Síðan íslendingabyggð hófst í Norður-
Ameríku á síðari hluta 19. aldar hafa ís-
lendingar verið smæsta þjóðarbrotið þar
um slóðir. Á sviði bókmennta hefur hlutur
landa vorra þó orðið drýgri en margra ann-
arra, því að þeir hafa dyggilega fylgt þeirri
frónsku þjóðvenju að færa hugsanir sínar
í búning ljóðsins. Þótt skáldskapur þeirra
á íslenzka tungu sé misjafn að gæðum,
stendur hann undir veigamiklum kapítula
í íslenzkri bókmennta- og menningarsögu.
En skerfur Vestur-íslendinga til eflingar ís-
lenzkum fræðum er engan veginn allur
fólginn í því, er þeir hafa frumort á ís-
lenzku. Ymsir hafa unnið merkileg störf
með því að kynna hinum enskumælandi
þjóðum íslenzk fræði, einkum með þýðing-
um íslenzkra ljóða. 011 þessi bókmennta-
iðja hefur smátt og smátt vakið athygli
menntamanna; við háskólann í Manitoba
fer nú fram kennsla í íslenzkri tungu og
bókmenntum, en stofnun þeirrar háskóla-
deildar má fyrst og fremst þakka fjárfram-
lögum íslendinga vestan hafs.
Mér er til efs, að þessi landkynning hafi
enn verið metin að verðleikum hér heima.
Þótt ljóð Vestur-íslendinga hafi verið prent-
uð hér, hefur þeim fremur lítill sómi verið
sýndur, þegar Stephan G. er undanskilinn.
Höfuðskáld þeirra nú, Guttormur J. Gutt-
ormsson, hefur t. a. m. ekki hlotið rúm f
sýnisbókum, er settar hafa verið saman í
því skyni að kynna fólki íslenzkar bók-
menntir. Hefur Guttormur þó kveðið í
meira en hálfa öld. Nú er þessu tímabili
íslenzkrar bókmenntasköpunar í Vestur-
heimi senn að ljúka. Mörg skáldanna eru
dáin, en hin, sem enn lifa, flest hnigin að
aldri.
Meðal þeirra, sem af mikilli kostgæfni
hafa varið stopulum stundum til ljóða-
starfa, er Páll Bjarnason í Vancouver.
Fyrsla ljóðabók hans, Fleygar, kom út í
Winnipeg árið 1953. Eru nær tveir þriðju
hlutar hennar frumsamin ljóð á íslenzku,
en hitt þýðingar úr ensku. Frumsömdu
ljóðunum er skipt í eftirtalda kafla: Hugs-
að heim — Um daginn og veginn — Ávörp
og erfiljóð — Ljóðabréf og annað léttmeti.
Flest þessara ljóða eru ort á þriðja, fjórða
og fimmta áratug aldarinnar. Mikið ber á
tækifæriskveðskap, og er margt þar létt-
vægt, en þó er Páll víða hnyttinn og orð-
heppinn. Annars er grunntónninn alvarlegs
eðlis, örlög manna og velferðarmál eru
skáldinu hugstæðust yrkisefni, og í lífs-
skoðunum og afstöðu til stjórnmála minnir
hann á Stephan G. í kvæðinu Menningin
kemst hann svo að orði:
Vort frelsi að mestu er fólgið í því
að ferðast um göturnar tötrunum í
í langvinnri leit eftir herra.
Ekki dáir Páll „stórþjóðanna strit“, en
virðing hans á íslenzkri menningu og gildi
hennar er djúp og sönn. Kvæðinu Eyjan
mín lýkur svo:
Sittu heil í helgum friði
hafsins regin-djúpi á.
Uppi’ á foldar efsta riði
ekkert vald þér granda má.
370