Tímarit Máls og menningar - 01.12.1965, Page 121

því, að þeir hafi verið setztir hér að
um þær mundir.
Næsta heimild, sem getur írskra
manna hér norður frá, er íslendinga-
bók Ara fróða, samin um 300 árum
eftir að Dicuil setti saman rit sitt,
Um stærð jarðar. Þar greinir m. a.
frá því, að írskir prestar, Papar, hafi
verið búsettir hér seint á 9. öld. Þeir
menn geta ekki verið komnir til
landsins löngu fyrir miðja öldina, því
að þeir voru framleiddir á írlandi.
Við höfum því enga óyggjandi sönn-
un fyrir búsetu manna hér á landi
fyrir miðja 9. öld. Þá eru orðnar
miklar mannaferðir um strendur og
eyjar álfunnar norðvestanverðrar.
Það verður bylting í siglingalist um
800, víkingaöld gengur í garð, og
gríðarleg samskipti hófust með ír-
um og norrænum mönnum. Víkingar
voru illræmdir á írlandi, en áttu þó
ekki einungis fjandsamleg skipti við
landsfólkið. Sumir settust þar í kyrr-
sæti, gengu að eiga írskar konur og
tóku kristna trú. Þannig greinir
Landnáma frá ýmsum mönnum, sem
hingað komu kristnir eða blendnir í
trú vestan um haf, og er áður minnzt
á Ásólf alskik.
Dicuil fróði segir, að um 825 hafi
víkingar tekið sér bólfestu á Færeyj-
um og stökkt írum þaðan. íslenzkar
fornsögur herma, að fyrsti landnáms-
maðurinn á Færeyjum hafi verið
Grímur kamban, en Þórólf smjör,
sem kom hingað með Hrafna-Flóka,
Hlutur Kelta i landnámi íslands
telja þær sonarson Gríms. Viðumefn-
ið kamban ber með sér, að Grímur
hefur verið Vestmaður, ekki komið
til Færeyja frá Noregi, heldur skozku
eyjunum, og ýmislegt í menningar-
sögu Færeyinga gefur til kynna, að
eyj arnar hafi verið numdar frá Hj alt-
landi eða Orkneyjum. Ættartala Þór-
ólfs smjörs kemur heim við frásögn
Dicuils. Grímur kamban sezt að á
Færeyjum um 825 og sonarsonur
hans ferðast með Flóka um 40 árum
síðar. Það er eftirtektarvert, að mað-
ur ættaður úr Færeyjum er einn af
forystumönnum fyrsta landnámsleið-
angursins út hingað. Vestmenn, nor-
rænir menn búsettir á Bretlandseyj-’
um, fundu fyrstir Færeyjar síns kyn-
þáttar, enda voru þeir oftast í förum
yfir Norðursjó og áttu mest sam-
skipti við íra. Ef Thule Dicuils er
sama og ísland, eins og allir telja, þá
eru litlar mannaferðir hingað norður
á fyrsta fjórðungi 9. aldar. En ein-
hverjar urðu þær sennilega á öðrum
fjórðungi 9. aldar. Nú gátu keltnesk-
ir menn ekki stundað neinar leyndar-
ferðir út hingað, þegar allt var orðið
krökkt af víkingaskipum á Norður-
sjó og við Bretlandseyjar. Landnáma
segir, að Garðar Svavarsson hafi
siglt hingað að tilvísan móður sinnar
framsýnnar. Keltneskt fólk frjálst og
ánauðugt í þjónustu norrænna manna
hefur kunnað og sagt margar sögur
úr heimalandi sínu. Verið getur, að
móðir Garðars hafi heyrt einhverjar
359