Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2000, Blaðsíða 50
Rósa B. Blöndals
Þar sem Eysteinn tileinkar bæði Kristi og Maríu kvæðið, segir hann:
96. erindi.
Inn krossfesti! Kraftrinn hæsti!
Kristr, er fjórir broddar nistu,
Þér býð eg og þinni móður
þetta verk, er í einn stað settag.
Þá látið mig þessa njóta
þröngskorðaðra kvæðisorða,
er þið sjáið mig öllu varða,
öndin mín að forðist pínu.
Eysteinn yrkir á ljósu máli líkt og segja mætti um síra Valdimar, „þröng-
skorðaðra kvœðisorða.“
Síra Einar í Eydölum sagði:
Kvæðin hafa þann kost með sér,
þau kennast betur og lærast ger,
en málið laust úr minni fer,
mörgum afþeim skemmtan er.
Um aldir hafa ýmsir, bæði skáld og hagyrðingar, stundað það að setja
margs konar fróðleiksatriði á vers, mönnum til minnis. Samanber:
„Allir komu óvinir Njáls, nema Ingjaldur frá Keldum.”
Menn skyldu muna það, að hann einn kom ekki til Njálsbrennu, af þeim
hundrað manna her, sem þangað stefndi.
Síra Valdimar hefur frá æsku sinni þekkt marga sem kunnu heila man-
söngva utanað. Mansöngvarnir voru upphaf rímna, einnig kunnu menn lang-
ar rímur, kvæði og sálma. Allt frá Eddukvæðum og öðrum fornkvæðum, höfðu
bæði sálma- og rímnaskáld, að ógleymdum hagyrðingum, agað eyru manna:
„við stuðlanna þrískiptu grein.“ (J.H.)
Þannig lifði íslensk tunga í margar aldir, á stuðluðum Ijóðum.
Augljóst er, að síra Valdimar vildi gefa þessu ljóðalærdóms fólki æðra svið
heldur en rímur að læra í ljóðum, þar sem voru frásagnir Biblíunnar, ljóð sem
hann sjálfur gaf nafnið, Biblíumyndir. Síra Valdimar birti stöku Biblíuljóð við
og við, eftir að sálmabók frá 1886 kom út. Þessum ljóðum var vel tekið og
voru þau lærð og sungin. Almenningur kallaði þau Biblíuljóð. Því nafni hélt
síra Valdimar þegar þau voru gefin út í heild. Fyrra bindi Biblíuljóða kom út
1896 en hið síðara 1897.
Aður var síra Valdimar þekktur fyrir þá mörgu fögru sálma sem komu út
í sálmabók 1886. Hann var þá þegar orðinn ástsælt skáld. Hin stöku Biblíu-
48