Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2000, Síða 59

Trúarskáld
snauðri fjölskyldu. Voru þau frændsystkin því samvistum í Hruna. Er Elín nýlát-
in í hárri elli, í Pembína, N.D. - Frá henni hefi ég ýmsar upplýsingar um Valdi-
mar Briem, æsku þeirra og ættmenni.-
í æsku var Valdimar stiltur, en þó glaðlyndur við kunnuga. . . En helst voru
það gamanerindi og glettni, nú að mestu gleymd, er hann þá setti í rím. Minnir
það á Hallgrím Pétursson, er hann kvað í æsku um Arngrím lærða, afa Jóns
Vídalíns.
í Hruna þótti fágætt heimili að háttum og reglu. Samdi Valdimar sig að því
sem að líkum lætur. . .
í skóla fór Valdimar að yrkja. í ljóðabréfi Kristjáns Jónssonar til Kristjáns Eld-
járns Þórarinssonar, síðar prests, sem kveðið er 1868, stendur sem kunnugt er:
Þar kom hinn vaski Valdimar, á vísum stundum ekki spar. . .
Við prófastsstörfum í Árnessýslu tók hann af séra Jóhanni fóstra sínum. En
þegar séra Valdimar lét af prófastsstörfum, varð séra Kjartan Helgason, sem Vest-
ur-íslendingum er ógleymdur, eftirmaður hans.
Sem prestur, var séra Valdimar ástsæll mjög meðal sóknarbarna sinna og þarf
naumast að taka það fram. Af ræðugerð hans fór mikið orð. Venjulega voru ræð-
ur hans stuttar, sjaldan fullan hálftíma. í messu lok var það einatt umtalsefni til-
heyrenda hans, hvernig ræðan hefði verið. Jafnan var auðvelt að muna hana. Og
svo fór sóknarfólkið að fagna næsta sunnudegi og næstu ræðu.
Jakob bróðir hans sagði eitt sinn við séra Valdimar: „Þeir ættu að sæma þig
doktórs nafnbót. Þú ferð með fólkið sem doktórar með sjúklinga: Skilur það eft-
ir hungrað með löngun í meira.“
Brynjólfur Jónsson frá Minna-Núpi, þjóðkunnur maður, skrifaði á þessa leið
um ræður séra Valdimars: „Eg, sem sóknarbarn séra Valdimars, get sagt það með
sanni, að mér og öðrum tilheyrendum hans þykir engu minna í það varið, að heyra
hann flytja ræður sínar, en að lesa eða heyra sálma hans, um það munum vér all-
ir samdóma.1
Þá segir síra Jónas á öðrum stað:
Um slíka gimsteina í kveðskap séra Valdimars á við hið fornkveðna: „Öll skáld
vildu Lilju kveðið hafa“. - Höfuðskáld 14. aldar, Eysteinn Ásgrímsson, munkur
og nokkurskonar aðstoðar-biskup. Hann var atgervismaður og andríkt skáld. Gerði
hann sér far um, að kveða sem ljósast, að málið væri hreint og einfalt. . .
Eftir útkomu Sálmabókarinnar, var það Jón Bjarnason og Sameiningin, er víð-
frægði orðstír séra Valdimars. . . Aftur er séra Valdimar þar nefndur Gerok Is-
lands, og er það spámannlega mælt. En Gerok var hið mikla sálmaskáld með Þjóð-
verjum á 19. öldinni og yfir hirðprestur í Stuttgart; látinn 1890. Bendir sumt til
að hann hafi öðrum fremur opnað augu séra Valdimars Briem fyrir andlegri ljóða-
gerð og beint þeirri gáfu hans í farveg helgidómanna. -
Kirkjublaðið eldra hóf göngu sína hálfu ári síðar en Sameiningarblaðið, er
nefnt var, kom út. Fyrsta blað Kbl. kom út í júlí 1891. Annað blað þess flytur hin
fögru erfiljóð, er séra Valdimar kvað eftir Pétur biskup:
1 Kbl. III. 1893, 12. tbl. bls. 182. Grein Brynjólfs heitir: Að predika blaðalaust.
57