Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2000, Page 135
Valdimar Briem
mubbla hann séra Valdimar á Stóra-Núpi“. Hún átti víst bæði húsmuni og vits-
muni í rýrasta lagi. En hún vildi segja hug sinn og reynslu eins og hinir: Prest-
urinn á Stóra-Núpi var dásamlega góður og fallegur maður.
Síra Valdimar sinnti ekki öðrum kveðskap en trúarlegum. Og í lausu máli
ritaði hann lítið um annað en kirkjumál. Hann var prestur í öllu sínu fari.
En hann lét fleira til sín taka á sviði kirkjumála en sálmakveðskap. Hann
var í forystu þeirra presta, sem þótti messuformið of fátæklegt eftir að messu-
bók siðbótartímans, Graduale Guðbrands (Grallarinn), var numin brott eftir
tveggja alda þjónustu. Sr. Valdimar var skipaður í nefnd 1892, sem skyldi gera
tillögur um nýja helgisiðabók. Prentun þeirrar bókar drógst lengi. Orsökin var
einkum sú, að ný biblíuþýðing var á döfinni á þessum tíma. En þegar helgi-
siðabókin kom út 1910 voru í henni, samkvæmt tillögum nefndarinnar frá 1892,
messuliðir úr Grallaranum, en síra Bjarni Þorsteinsson hafði löngu fyrr ver-
ið beðinn að semja tón við þá liði, sem hann og gerði. Hann gaf út Hátíða-
söngva sína árið 1899.
Vel mætti hugsa sér, að honum hafi borist hvatning til þess verks frá skáld-
inu á Stóra-Núpi.
Valdimar Briem er og verður einn þeirra manna, sem þúsund ára gömul ís-
lensk kristni á mest að þakka. Nú er liðin hálf önnur öld frá fæðingu hans.
Allmikið vantar á, að minningu hans hafi verið svo á lofti haldið sem verð-
ugt er. Það þarf að vekja athygli á því mikla verki, sem hann vann í þágu kirkju
og þjóðar og á þeirri dýrmætu arfleifð, sem hann lét eftir sig.
Enn hefur ekkert verið ritað um hann, sem hæfi honum eða samsvari stöðu
hans í kirkjusögunni. Þeim, sem hafa skrifað um sögu íslenskra bókmennta,
hefur ekki þótt taka því að nefna hann. A því varð að vísu lofsverð breyting
með útkomu þriðja bindis Islenskrar bókmenntasögu, þar sem Páll Valsson
ritar stuttan en greinagóðan þátt um hann.1 En betur þarf að gera. Það er meira
en tímabært að fá færan mann, karl eða konu, til þess að taka saman rit til
kynningar á ævi og verkum þessa frábæra nytjamanns.
Síra Matthías á sitt hús á Akureyri, Sigurhæðir. Þar má ganga um stofur
hans og skoða muni, sem hann hefur átt og handleikið. Þjóðin má meta og
þakka þá sæmd og ræktarsemi, sem Akureyringar hafa sýnt minningu hans.
Síra Hallgrímur hefur eignast veglegar minningarkirkjur. Aldrei verður of-
gert við hann.
Síra Valdimar hefur borið skarðan hlut frá borði. Það er ómaklegt.
1 íslensk bókmenntsaga III, bls. 403-405.
133