Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2000, Síða 142

Gunnlaugur A. Jónsson
útkomu bókarinnar vöktu sálmar þessa áður óþekkta skálds. Ljóst er að vin-
sældir bókarinnar þegar frá leið voru ekki síst honum að þakka. Vinsældir
sálma hans skýrast ekki minnst af því hversu skýrt er þar kveðið að orði en
samt af listfengi,7 sterkri trúarsannfæringu og næmni á mannlegar tilfinning-
ar hvort heldur var á sorgar- eða gleðistundu.
Margir sálmar hans hafa í senn að flytja stórfenglegan boðskap og eru sér-
lega fagurlega búnir. Sigurbjöm Einarsson biskup hefur komist þannig að orði
„að hinir bestu þeirra séu í hæsta flokki meðal alls, sem ort hefur verið af sama
tagi, ekki aðeins á Islandi, heldur í allri kristninni." Er það ekki ónýtur vitn-
isburður, ekki síst þegar tekið er tillit til þess frá hverjum hann er kominn,
manni sem stendur flestum ef ekki öllum framar í samtíma okkar að hæfileik-
um til að meta hvað er gott á sviði trúarlegs kveðskapar.
Þótt Valdimar sé þekktastur fyrir stórbrotinn skáldskap sinn og það rnunu
vera sálmar hans sem um ókomin ár halda nafni hans á lofti þá má það ekki
verða til þess að það gleymist að hann var mjög vandvirkur embættismaður
og áhrifamikill kennimaður. Sá mikli tími sem vinnan við kveðskapinn hlýt-
ur að hafa tekið varð aldrei til þess að hann vanrækti prestsstarf sitt.
Á Stóra-Núpi undi hann sér best í návist sóknarbarna sinna enda var hann
sérlega heimakær. Til marks um það er að hann fór aldrei til útlanda þó svo
hann stæði í tíðum bréfaskiptum við Islendinga í Vesturheimi og birti áratug-
um saman gríðarlegt magn af sálmum og öðrum lesefni í tímaritum Vestur-
íslendinga, einkum Sameiningunni. Síðustu þrettán ár ævi sinnar kom hann
ekki til Reykjavíkur. En slíka frægð áunnu sálmar hans honum, sem sumir
hverjir höfðu verið þýddir á erlendar tungur, að fjölmargir ferðalangar er til
íslands komu sáu ástæðu til að koma heim að Stóra-Núpi og sjá þetta fræga
skáld. En Valdimar var mikill maður á velli, fríður og höfðinglegur, lét sér
vaxa alskegg og þótti, er aldur færðist yfir hann, hverjum manni tiginmann-
legri í prestastétt íslendinga. Heimili hans og konu hans að Stóra-Núpi var
áratugum saman fyrirmyndar menningarsetur í íslenskri sveit.
Sr. Valdimar var skipaður vígslubiskup í Skálholtsbiskupsdæmi 27. des-
ember 1909. Hann fékk lausn frá störfum 1918. Guðfræðideild Háskóla ís-
lands sæmdi hann heiðursdoktorsnafnbót í guðfræði árið 1923. Hann lést 3.
maí 1930.
Á árunum 1896-1898 komu út þrjú rit sem höfðu að geyma kveðskap sr.
Valdimars út af einstökum ritum og köflum Biblíunnar, BiblíuljóÖ I komu
1896 og voru ort út af Gamla testamentinu, BiblíuljóÖ II ári síðar innihéldu
7 Sjá kaflann „Ástsælasta skáld þjóðarinnar?" eftir Pál Valsson í íslenskri bókmenntasögu
III, Reykjavík 1996, bls. 403-405.
140