Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2000, Page 167
Konurnar í Gamla testamentinu
Næst segir af samtali levítans og sveins hans. Þeir eru ekki á eitt sáttir
um náttstað, en levítinn vill nátta í Gíbeu. Þangað fara þau. Ekki er minnst á
konuna í þessu samhengi og ekki virðist hún hafa verið spurð álits á hugsan-
legum náttstað.
I öðrum meginkafla frásögunnar segir frá því sem gerðist í Gíbeu. Eng-
inn vill veita útlendingunum gistingu fyrr en útlendingur nokkur, einnig frá
Efraímfjöllum, tekur þau inn í hús sitt. Vert er að huga að orðum levítans í
samtali við gamla manninn frá Efraímfjöllum, áður en hinn síðarnefndi býð-
ur gistingu. Levítinn segir gamla manninum hvaðan hann er kominn og hvert
ferðinni er heitið, en enginn hafi ennþá boðið þeim gistingu. Síðan segir hann:
„Við höfum bæði hálm og fóður handa ösnum okkar, svo og brauð og vín
handa mér og ambátt þinni og sveininum, sem er með þjónum þínum. Hér er
einskis vant“ (19.19). Af þessum orðum má ráða að levítinn bjóði gamla
manninum ambátt sína til þjónustu og virðist jarðvegurinn undirbúinn und-
ir það sem á eftir kemur. í síðari hluta annars kafla segir frá því sem gerist
þegar inn í hús gamla mannsins er komið. Þá safnast í kringum húsið hrak-
menni nokkur sem vilja fá gestinn, það er að segja levítann, út til sín svo að
þeir geti kennt hans. Gamli maðurinn biður þá að hlífa gesti sínum, en býð-
ur þeim í staðinn ambáttina og dóttur sína, „sem er mey“ (19.24), þær geti
þeir tekið nauðugar og gert við þær það sem þeim vel líkar. Illmennin vilja
ekki taka boði gamla mannsins, en þá er það gesturinn sem grípur í konu sína
og leiðir hana út á strætið. Þeir nota tækifærið, „og þeir kenndu hennar og
misþyrmdu henni alla nóttina, allt til morguns, og slepptu henni ekki fyrr en
dagur rann.“ Síðan segir:
Þegar birta tók af degi, kom konan og féll niður fyrir húsdyrum mannsins, þar
sem bóndi hennar var inni, og lá þar, uns bjart var orðið. En er bóndi hennar reis
um morguninn og lauk upp húsdyrunum og gekk út og ætlaði að halda af stað,
sjá, þá lá konan, hjákona hans, úti fyrir dyrunum með hendurnar á þröskuldin-
um. Hann mælti þá til hennar: „Stattu upp, við skulum halda af stað!“ - en fékk
ekkert svar. Þá lét hann hana upp á asnann, og maðurinn tók sig upp og hélt heim
til sín. (19.26-28)
Þessi frásaga vekur óneitanlega nokkur hugrenningatengsl við frásögnina af
Lot í Sódómu í 19. kafla 1. Mósebókar. Þar býður Lot dætur sínar fram við
svipaðar aðstæður og í þessari frásögu, svo að þeir sem umkringja húsið geti
gert við þær það sem þeim sýnist. Það sem einkennir báðar þessar frásagnir
er sá greinarmunur sem gerður er á glæpum gagnvart körlum annars vegar og
konum hins vegar. „Fremjið ekki slíka svívirðu“, segir gamli maðurinn við
illmennin sem umkringt hafa hús hans, um leið og hann býður fram dóttur
sína og hjákonu levítans, svo að hægt sé að svívirða þær á sama hátt og ætl-
165