Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2000, Page 217
Andmœli við doktorsvörn
að efni hennar síðar. Lesandi ritgerðarinnar er að mestu látinn einn og óstudd-
ur allt aftur í lokasamantekt hennar, sem vissulega þjónar tilgangi sínum með
ágætum, en kemur ugglaust of seint fyrir marga.
Loks skal á það bent, að við merkingar á köflum og undirköflum velur
höfundur mjög flókið kerfi tákna, þar sem við sögu koma: Stórar rómverskar
tölur, stórir bókstafir, arabískar tölur og loks litlar rómverskar tölur. Það skal
játað, að merkingar af þessu tagi geta öðrum þræði skoðast sem smekksat-
riði. Þær meiga þó ekki verða of flóknar. Virðist ljóst, að í jafn viðamikilli
og flókinni ritgerð og hér er um að ræða sé hentugast að nota samræmt kerfi,
er byggist á arabískum tölum einum og afmarkar fyrirsagnir af ólikum gráð-
um. Samkvæmt slíku kerfi væri kaflinn um trúarjátninguna í Handbók Mart-
eins Einarssonar til dæmis ekki númer I. A. 8. xiii heldur 1.1.8.13.
Tilvísanir til heimilda
Tilvísanir til heimilda og hjálpargagna eru mikilvægur þáttur í sérhverri rann-
sóknarritgerð. Má telja vinnubrögð á þessu sviði til mikilvægustu atriða á sviði
þeirrar tæknilegu rannsóknaraðferðar, sem beitt er hverju sinni. Við tilvísan-
ir af þessu tagi eru til nokkrar tiltölulega einfaldar meginreglur, sem sérhver
rannsóknarmaður verður að tileinka sér og laga að nokkru eftir eigin verk-
efni og efnivið sem og þeim sértækum kröfum, er upp koma hverju sinni.
Við uppsetningu tilvísana eru til nokkur megikerfi. Þjálfaður rannsóknar-
maður þarf ef til vill ekki að binda sig fullkomlega í fyrifram gefna útfærslu
einhvers þeirra. Það er hins vegar ófrávíkjanleg krafa, að innan sama rits beiti
höfundur fullkomlega samræmdri aðferð, sem annars vegar þarf að vera auð-
skilin en hins vegar fullnægjandi, hvað upplýsingar varðar. Frávik frá þess-
ari reglu geta leitt í ógöngur, sem torvelt er að leysa.
í ritgerð sr. Arngríms Jónssonar er ekki að sjá, að neinu samræmdu kerfi
sé beitt. í fyrstu neðanmálsgrein, sem vísar til hjálpargagna og finna má á bls
2, kemur til dæmis fyrst mikilúðleg tilvísun með fullkomnum bókfræðileg-
um upplýsingum til rits eftir A. Franz frá 1904. Þess skal getið, að þessa rits
finnast síðar engir staðir í hjálpargagnaskrá. Á eftir trítlar svo stutt tilvísun
til ákveðinnar blaðsíðu í ótilgreindu riti eftir H. Johansson, sem við fáum fyllri
upplýsingar um í hjálpargagnaskrá. í framhaldinu skjóta bastarðar þessara
kerfa síðan upp kollinum í ýmsum myndum.
Almennt eru þó tilvísanir settar fram með þeim hætti, að tilfært er höf-
undarnafn og bls.-tal. Leiðir það oft í ógöngur. Sé litið á 3. neðanmálsgrein
á bls. 2. Er vísað til rits eftir Gregory Dix. Samkvæmt hjálpargagnaskrá get-
ur verið um tvö rit að ræða. I sömu tilvitnun er næst vitnað til bókar eftir L.
215