Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2000, Qupperneq 268

Bókadómar
annálaðum björgunarleiðangri sérsveitar ísra-
elska hersins til Uganda 1976, þegar harð-
stjórinn Idí Amin var þar við völd. I þessum
frækna björgunarleiðangri tókst að bjarga
hópi gísla af Entebbeflugvelli. Við útför Jón-
atans Netanjahú lagði Peres út af orðum
2Sam 1:19-26 þar sem er að finna harmljóð
Davíðs yfir Jónatani fóstbróður sínum (s.
100).
Einnig gerir Peres (s. 146) að umtalsefni
skipið Exodus, sem flutti flóttamenn Gyð-
inga, sem sloppið höfðu lifandi úr helförinni,
áleiðis til Landsins helga árið 1947, en skip-
ið var stöðvað af Bretum, þar sem þeir litu
svo á að hér væri um að ræða ólöglegan inn-
flutning á flóttafólki. Farþegarnir voru tekn-
ir til fanga af Bretum og settir í fangabúðir á
Kýpur. Um þetta víðfræga skip hefur verið
gerð kvikmynd sem einnig nefnist Exodus,
og þar fer Paul Newman með eitt aðalhlut-
verkið. Það er óneitanlega táknrænt að skip
sem flutti gyðinga sem sloppið höfðu úr hel-
förinni skyldi bera nafn þeirrar bókar Gamla
testamentisins sem fjallar um flótta hinna
hebresku þræla út úr Egyptalandi.
Virðingu sína fyrir hinum hebresku ritn-
ingum og ást sína til þeirra tjáir Peres með
ýmsu móti, m.a. segir hann að hvað hann
sjálfan varðar þá sé kærleikurinn til spekinn-
ar (hebr.: hokma) æðsta stig kærleika eða
ástar. (s. 205).
Um guðstrú sína hefur Peres þetta að segja
(s. 176): „Eg trúi því að Guð búi í hjörtum
okkar ekki síður en á himnum. Fyrir mér er
Guð hin raunverulega samviska lífsins. Og sú
hugmynd að við séum sköpuð í mynd hans
kallar á siðferðilega ábyrgð. Ég trúi því að
Guð sé mikill andi, mikil speki. Og ég held
að allur heimurinn væri verr á vegi staddur
án hans og sérhvert okkar væri fátækara án
hans. Og sú staðreynd að hann er ósýnilegur
hjálpar mér mjög til að lifa í sátt við þá
dulúð sem umlykur tilveru hans. Hann er
siðferðilega nálægur í lífi okkar frekar en að
hann stjómi málum okkar.“ Aðspurður um trú
á framhaldslíf segist Peres mjög vantrúaður.
„Gerum ráð fyrir að við æltum að lifa um ei-
lífð. Hvað ætturn við að gera við líf okkar?“
A öðrum stað (s. 44) er hann spurður
hvort helförin hafi breytt guðstrú hans í ljósi
þess að Guð hafi ekki komið Gyðingum til
hjálpar í Auschwitz. Því svarar hann neitandi
og bætir við: „Ég lít á Guð sem ögrun en ekki
sem frelsara. Það sem ég á við með þessu er
að ef það er Guð á himnum þá þvingar hann
mig til að vera siðferðileg persóna, en ég held
ekki að hann reki tryggingarfélag. Svo á viss-
an hátt er trúin á Guð tilraun til að bæta
mannkynið. En ég trúi því ekki að Guð muni
frelsa mig. Hvað á ég við með því að hann
ögri mér? Sjáðu til, hugmyndin um að sér-
hvert okkar sé fætt í hans mynd merkir raun-
verulega að við snúum aftur til sjálfra okkar.
Við erum ekki utan við Guð, við erum hluti
af Honum. Guð hefur í einsemd sinni boðið
okkur að slást í för með sér. Þannig að ég við-
urkenni ekki neina mótsögn milli skynsemi
og heilagleika. Ég fellst ekki á það. Ég er
reiðubúinn að trúa á það seni heilagt er svo
lengi sem ég held skynsemi minni."
Svo er að sjá sem textinn um sköpun
mannsins í mynd Guðs (1M 1:26-28) sé Per-
es mjög hugleikinn og kemur hann víðar inná
þann texta í samtalsbókinni: „Hugmyndin
um að við séum sköpuð í mynd Guðs kallar
á siðferðilega breytni,“ segir hann t.d. á ein-
um stað (s. 176).
Síðan bætir Peres við athyglisverðri rit-
skýringu: „Á hebresku er kona isha, karlmað-
ur er ish. Það er athyglisvert hvemig þessi
orð eru skrifuð. Ish er skrifað með alef, jod
og shin. Þegar við skrifum isha þá hefur isha
ekki jod en þess í stað he - alef, shin og he.
Þessi samsetning á jod úr ish og he úr isha
gerir jod he - jh eða jah - sem er fyrsta at-
kvæðið í hinu heilaga nafni Guðs. Svo þeg-
ar þau koma saman, þá höfum við himneska
veru.“ Þessi nýstárlega túlkun minnir satt að
segja dálítið á túlkun Karls Barths, sem áleit
að guðsmynd mannsins fælist einmitt í sam-
bandi karls og konu.
1 framhaldi af þessu er Peres spurður (s.
266