Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2012, Síða 45

hinna kristnu og fulltrúa hinna illu drottinvalda. Þessi átök eru hið sígilda
leiðarstef Opinberunarbókarinnar eins og nú verður vikið að.
II. Hinn „klassíski“ þráður Opinberunarbókarinnar
Túlkunarsaga Opinberunarbókarinnar er óvanalega fjölbreytileg en í henni
má þó greina ákveðna meginþræði sem viðeigandi er að hafa í huga þegar
einstakar túlkanir á efni ritsins eru teknar til umfjöllunar. Margræðni tákn-
heims Opinberunarbókarinnar og myndmáls hennar gerir það að verkum að
unnt er að fara margar leiðir við að draga fram merkingu hennar og boðskap.
Víðfrægar eru tiiraunir sjálfskipaðra spámanna og annarra andans manna
til að afkóða framvindu Opinberunarbókarinnar í smæstu smáatriðum og
heimfæra hana upp á sögulega atburðarás, hvort heldur í fortíð, framtíð eða
nútíð - jafnvel allt í senn.29 Aðrir hafa heldur leitast við að túlka þá hugsun
sem höfundur Opinberunarbókarinnar setur fram með myndmáli er heyrir
til öðrum tíma og framandi bókmenntahefð með almennari hætti inn í þann
samtíma sem ritskýrandinn stendur í hverju sinni.30
Opinberunarbókin er klassískt rit. Sem hluti af Biblíunni hefur hún í
aldanna rás fengið það forskot að vera sjálfkrafa veitt athygli fyrir það eitt að
tilheyra regluritasafninu.31 í stórvirki sínu, Sannleikur og aðferð (þ. Wahrheit
und Methode; e. Truth and Method) heldur þýski heimspekingurinn Hans-
Georg Gadamer því fram að „þegar við köllum eitthvað klassískt, þá vitum
við um eitthvað varanlegt, sem hefur gildi sem getur ekki glatast og er óháð
öllum tímanlegum aðstæðum — eins konar tímalaus nútíð sem er samtíða
allri annarri nútíð“.32 Samkvæmt þessu býr hið klassíska verk yfir eigin-
29 Bók Jóns Espólín, Tilraun til skiljanlegrar útleggingar Opinberunar Jóhannis (Akureyri: Hákon
Espólín, 1855), er athyglisvert dæmi um slíka túlkun úr íslenskri kristnisögu. Það er bók
Gunnars Þorsteinssonar, Spádómarnir mtast: Framvinda heimsmála, ísrael og Harmagedón ([staður
ótilgreindur]: ísafold, 1991) einnig.
30 Snjallt greiningarlíkan má sjá í bók Kovacs og Rowland, Revelation, bls. 8. Líkanið samanstendur
af tveimur ásum, annars vegar þeim sem lýsir eðli túlkunarinnar, þ.e. hvort um ítarlega afkóðun
(e. decoding) fyrir tilteknar sögulegar aðstæður á efni bókarinnar sé að ræða eða almennari
raungervingu sem getur átt við um ýmsar aðstæður í sögunni (e. repeated actualization). Hins
vegar tímaás sem segir til um hvort túlkunin gildir fyrir fortíð, nútíð eða framtíð. Eins og
Opinberunarbókin sjálf getur túlkun vitaskuld náð til allra þessara vídda.
31 Sbr. Krister Stendahl, „The Bible as a Classic and the Bible as a Holy Scripture“,/5Z. 84 (1984): 3-10.
32 „Rather, when we cail something classical, there is a consciousness of something enduring, of
significance that cannot be lost and that is independent of all the circumstances of time - a kind
of timeless present that is contemporaneous with every other present." Hans-Georg Gadamer,
Truth and Method (2. og endursk. útgáfa; þýð. Joel Weinsheimer og Donald G. Marshall; New
York og London: Continuum, 2003 [1989]), 288.
43