Ófeigur - 15.08.1948, Blaðsíða 5

ÓFEIGUR
5
V.
Skáiholt er nú komið í eyði, eða sama sem, og í 150
ár hefir mannaféíagið ekki gert eitt einasta handtak
á þeim stað til að sýna sjö alda höfuðstað þann sóma,
sem honum ber. Er þetta tii varanlegrar háðungar ríkis-
stjórnum undangenginna ára, alþingi og borgurum
iandsins. I Skálholti ætti að hafa fyrirmyndarbú, heima
á gamla biskupsstaðnum, og verkleg námskeið fyrir
bændaefni af Suðurlandi, búa sómasamlega um kirkju-
garðinn, reisa þa.r fallega kapellu og minnismerki Ein-
ars Jónssonar um Jón Arason. Þar ætti að búa prest-
ur sveitarinnar og þar færi vel á að hafa heimili fyrir
aldurhnigna presta og ýmsa fræðimenn. Sú þjóð, sem
fyrirlítur forfeður sína og vanrækir minningu þeirra
er á vegi glötunarmnar. Nálega öll frægð fyrri kyn-
slóða á íslandi er í sambandi við frábæra ræktarsemi
þeirra við afrek forfeðranna. Skálholt í núverandi mynd
er stórfelld ásökun um ræktarleysi og vanmenningu
þeirra manna, sem nú hafa að nafni til forystu um
andleg mál í landinu.
VI.
Allt það, sem bezt er gert í listum og bókmenntum
á Islandi, er hjáverkavinna, unnin án vona um laun.
Undir áhrifum kommúnista hefir verið lagt út á þá
hættubraut, að veita árlega yfir eitt hundrað mönn-
um fé úr ríkissjóði, til að fá þá tii að framleiða lista-
verk og skáldskap. I þessum fjölmenna hóp eru ýmsir
dugandi menn, sem höfðu sýnt ágæta hæfileika og lát-
ið liggja eftir sig merk verk, áður en þjóðnýtingin hófst.
En síðan þessi víðtæki ríkisrekstur komst í algleym-
ing, hafa lista og skáídagyðjurnar neitað að láta Is-
land fá nokkuð af þeirra Marshall-láni handa liði boi-
sevíka. Þjóðnýting lista og skáldskapar getur gefið
þjóðinni skáld svo sem Jóhann Sigurðsson og Stein
Steinarr, en í listum Svavar Cuðnason og Þorvald Skúla-
son. Þingið og stjórnin eru í mestu vandræðum með
þetta mál. Er orðið nálega ómögulegt að fá nokkurn
mann til að bera fóðrið úr ríkissjóði fram á stallinn.
Hér er bent á Ieiö til lausnar á þessu máíi, að veita
nokkrum skáldum og listamönnum heiðurslaun, þegar
þeir eru komnir yfir miojan aldur og hafa sýnt í verki,
að þeir hafi skapandi gáfu og geti verið þjóðinni til