Ófeigur - 15.08.1948, Side 70

70
ÓFEIGUR
þvl að koma á samkeppni um afköst á milli tiltek-
inna vinnuflokka, sem stóðu jafnt að vigi. Auk þess
var reynt að skapa sérstaka vinnugarpa og láta þá
menn hvetja aðra til meiri afkasta. Þessir úrvals
dugnaðarmenn fengu ýmiss konar sérréttindi: Meiri
matarskammt, ódýra eða ókeypis leikhúsmiða og aðgang
að sumarhvíld á Krím eða í Kákasus. Á þessu tíma-
bili var þó hjá stjórnarvöldunum hneigð til að jafna
kaupgreiðslur, frá jafnréttissjónarmiði. En til að bæta
agann og afköstin var meiri stund en áður lögð á
að koma við ákvæðisvinnu.
En öll þessi úrræði reyndust ónóg til að koma iðnaði
landsins á fastan fót. I júní 1931 hélt Stalin ræðu um
um þetta stórmál og fleygði frá sér öllum hinum gömlu
verkalýðskenningum varðandi jafna kaupgreiðslu fyr-
ir góða og svikna vinnu og lagði leið sína inn á reynslu-
lönd amerískra dugnaðarmanna. Stalin byrjaði ræðu
sína með því að kvarta undan miklu losi á verka-
lýðnum, eilífu flakki frá einni verksmiðju til annarrar.
Hann spyr: „Hver er ástæðan?" — og svarar sér
sjálfur á þessa leið:
„Ástæðuna er að finna í röngum launastiga, launa-
kerfi, sem er á misskilningi byggt, í vinstri jafnaðar-
tilhneigingu í launagreiðslum. I mörgum iðngreinum er
launakerfið þannig, að það gerir út af við allan mun
milli þeirra, sem kunna til verka, og hinna, sem ekkert
kunna, milli erfiðisvinnu og léttavinnu. Afleiðing þess-
arar jafnaðarstefnu er sú, að sá, sem ekkert kann,
sér engan hag í að læra til verka. Hann verður þannig
af möguleikunum á því að komast áfram, og afleið-
ingin er sú, að honum finnst hann ekki vera nema
lausamaður í iðnaðinum, maður, sem erfiðar um tíma
í því skyni að vinna sér svolítið inn og fara síðan og
freista gæfunnar annars staðar. Árangur jafnaðar-
stefnunnar er sá, að verkamaður, sem kann til verka,
sér sig tilneyddan að leita frá einu fyrirtæki til ann-
ars, unz hann loks er svo heppinn að finna stað, þar
sem það er einhvers metið, að kunna til verka. Til þess
að binda enda á þennan ófarnað verðum vér að losna
við jafnaðartilhneiginguna og hrinda gamla launa-
kerfinu í rústir. Vér verðum að skapa launakerfi, sem
tekur til greina muninn á því að kunna til verks eða
ekki, á erfiðu verki og léttu .... Marx og Lenin