Studia Islandica - 01.06.1981, Blaðsíða 45

43
allir höfðingjar skerast undan liðsinni við þá og þeir
„uggðu at þetta mundi svá niðr falla, at þeir mundu ekki
fyrir hafa nema skQmm ok sneypu ok svívirðing. Svá
mikla áhyggju hafa þeir frændr, at þeir njóta hvárki
svefns né matar.“ Lýsingin á Sámi, þegar hér er komið
sögu, skýrist við lestur á Publiliusi (1934), 499: Prodesse
qui vult nec potest, aeque est miser. „Sá sem vill hjálpa og
getur ekki er eins og aumingi sjálfur.“
Lesendum Hrafnkels sögu hefur yfirleitt þótt mikið mn
grát Þorbjamar gamla eftir að Sámur hefur álasað honum
á þingi. Okkur kemur til hugar setxoing hjá Publiliusi
(1934), 101: Crudelis est in re adversa objurgatio. „Grimm-
ar eru ávítur í mótlæti.“ Annar orðskviður hans (1934),
147: Damnare est objurgare cum auxilio est opus. „Að
álasa er að fordæma þegar hjálpar er þörf.“ Og hinn þriðji
(1934), 486: Objurgari in calamitate gravius est quam
calamitas. „Að sæta ávítum í hörmung er þyngra en hörm-
ungin sjálf.“
7. Ver eigi svá bráðr ok óðr um þetta, frændi,
því at þik mun eigi saka um þetta,
en myrgum teksk verr en vill.
Ok verðr þat mgrgum,
at fá þá eigi alls gætt jafnvel
er honum er mikit í skapi.
En þat er várkunn, frændi,
þó at þér sé sár fótr þinn,
er mikit mein hefir í verit:
muntu þess mest á þér kenna.
En nú má ok þat vera
at gpmlum manni sé eigi ósárari sonardauði sinn
en fá ongvar boetr
ok skorti hvatvetna sjálfan.
Mun hann þess gorst kenna á sér,
ok er þat vánum
at sá maðr gæti eigi alls vel
er mikit býr í skapi.
Um þessa ræðu Þorkels Þjóstarssonar hef ég fjallað nokk-
uð í SiSfrœÖi Hrafnkels sögu (bls. 77-86), en þó er enn
þörf gleggri skýringa. Til samanburðar við sársauka Þor-