Studia Islandica - 01.06.1981, Page 49

47
[Til gamans má geta þess, að í báðum sögunum kemur
fyrir talsháttur úr siglingamáli, sem notaður er um veldi
höfðingja: „Ok þœtti mér mikit vaxa mín virðing eða þess
fiQfðingia, er á Hrafnkel gæti nokkura vík róit.“ (Hrafn-
kels saga). „Vel máttu hœlask um þat, at engi einn maðr
mun meir hafa siglt á veðr jafnmQrgmn hQfðingjum.“
(Bandamanna saga)].
9. Má mér þat er yfir margan gengr.
Málsháttur þessi kemur einnig fyrir i Ljósvetninga sögu
(6. kap.), Fóstbrœðra sögu (13. kap.) og Eyrbyggju (32.
kap.). Hugsanlegt er, að hann hafi einnig verið notaður
ópersónulega: Einum má þat er yfir margan gengr, en
um slíkt verður ekki staðhæft, enda eru öll dæmin tekin
úr samtölmn, þar sem maður talar um sjálfan sig. Hvem-
ig sem því líður, þá er hliðstæður orðskviður hjá Publiliusi
(1934), 133, í þriðju persónu: Cunctis potest accidere quod
cuivis potest. „Það sem getur hent hvem sem er, getm
hent alla.“
10. Munu þit þá hafa annathvért fyrir ykkart þrá, nokkura
huggan eða læging enn meiri en áðr ok hrelling ok skap-
raun.
Hér virðist vera bergmál frá Jesú Síraksbók (Ecclesias-
ticus), þar sem varað er við þvi, að þráu hjarta farist illa
að lokum: „Cor dumm habebit male in novissimo.“ (iii
27)
11. Hefir sá fafnan er hættir.
Málshátturinn er kunnur af þrem öðrum sögrnn, þótt
orðalagið sé ekki hið sama á öllmn stöðum: Bjarnar sögu
Hítdœlakappa (3. kap.), „Hefir sá er hættir“; Sverris sögu
(76. kap.) „Ok er svá sem mælt er, at sá hefir er hættir“;
og Hrólfs sögu kraka (47. kap.), „Hefir eigi sá jafnan, sem
ekki hættir.“ Þótt málsháttminn sé neikvæður í hinni sið-
ast nefndu, er þó þar rnn að ræða þá gerð, sem næst kemur