Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2020, Blaðsíða 127

GuðRÚn BJöRK GuðSTeInSDóTTIR
132
drengsins vekur Bernódus af áratuga dánardvala með mikilli heift. Ærsl
hans, ógn og aftökur á Hesteyri þjóna hins vegar markvissum ásetningi um
að koma beinum þeirra beggja klakklaust í vígða mold. Sannfæring um að
þar bíði þeirra eilíft athvarf ber óneitanlega vitni um kristnu dygðirnar trú,
von og kærleika.
Í atburðarásinni á Hesteyri árið 2010 má sjá írónískan þjóðarspegil á árin
2009-2010, með mótmælunum á siðspillingu sem getið var í upphafi, og
kröfunni um uppgjör og réttlætti; Líf má skoða sem ágætis holdgervingu
þess margþætta siðleysis, græðgi og óhófs sem viðgekkst en Katrínu sem
hrekklausan almenning sem leitaðist við að taka til hendinni og ástunda
dygðugt líferni. Angist hennar og varnarleysi gagnvart þeim sem þóttust
vera henni nánastir, og reiðin, túlkar með sannfærandi hætti Búsáhaldabylt-
inguna og margvíslega úttekt á „góðærinu“, „útrásarvíkingum“ og sjálftöku
sameiginlegra fjármuna sem kallaðir voru „fé án hirðis“, ásamt lífssparnaði
og öðrum eignum almennings. Draugurinn sem sækir á kynslóðina sem vildi
fegin sleppa fram af sér gömlu siðgæðisbeislunum, mata krókinn og njóta
lífsins án sektarkenndar, eins og Líf, er sprottinn úr reynslu kynslóðanna
sem bjuggu við fátækt, bælingu, þrengingar og menningarlegt rof, eins og
Bernódus. Hann sækir þó ekki síður á þá sem ætla að hella sér í næstu upp-
grip, ferðaþjónustuna, eins og þremenningarnir Katrín, Garðar og Líf. Það
er svo andi Katrínar sem tekur við sem gæslumaður gamla heimilisins með
allar gamlar og nýjar dygðir í farteskinu og ætlar ekki að leyfa neitt rask eða
ágang.
Mundu mig – memento mori
Á Ísafirði árið 2010 dragast raunsæismaðurinn Freyr og lögreglukonan
Dagný inn í rannsókn sem krefst túlkunar annarlegra skilaboða að handan.
Smám saman verður ljóst að hann er knúinn áfram af angist og sektarkennd
yfir hvarfi sonarins Benna frá Ártúnshöfða í Reykjavík, sem er jafn dular-
fullt og hvarf Bernódusar nærri sjötíu árum áður. Benni hefur vitjað móður
sinnar í draumum um alllangt skeið þegar sagan hefst en á það leggur Freyr
engan trúnað og telur draumana merki um geðtruflanir Söru í kjölfar áfalls
og sorgar við sonarmissinn. Miðill sem er henni til halds og trausts, skýrir
fyrir Frey hvernig framliðnir verða að draugum:
Þegar fólk deyr án þess að hægt sé að gera endalokin upp festist það
á milli heima. Það kemst ekki áfram á næsta tilverustig því það er
of tengt þeim sem það skilur eftir og vill að réttlætið hafi sinn gang