Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2020, Blaðsíða 186

HUGSaNIR
191
fylgsnum hjartans þar sem náttúrulegar rætur þeirra liggja, og fylla hugann
af eitri sínu. B.
Því er það svo að maðurinn er svo vesæll að honum leiðist án þess að
nokkuð valdi honum leiðindum vegna þess hvernig eðli hans er. Og hann
er svo hégómlegur að þótt hann búi yfir þúsund grundvallarástæðum fyrir
því að finna til leiðinda mun jafnvel eitthvað smáræði eins og biljarðkjuði og
kúla sem hann ýtir áfram duga til þess að lyfta honum upp.17a
Hvernig má það vera að þessi maður sem missti einkason sinn fyrir ör-
fáum mánuðum og sem var svo örvæntingarfullur í morgun vegna deilna og
dómsmála, er nú farinn að hugsa um eitthvað annað? látið það ekki koma
ykkur á óvart, hann er með allan hugann við ferðir villisvíns sem hund-
arnir hafa elt af ofsa síðustu sex klukkustundir: það þarf ekki meira til. Það
er sama hversu mæddur maðurinn er, ef hægt er að sannfæra hann um að
skemmta sér þá er hann hamingjusamur á meðan það varir; og það er sama
hversu hamingjusamur maðurinn er, ef honum er ekki skemmt og ef hann
er ekki upptekinn af einhverri ástríðu eða dægradvöl sem kemur í veg fyrir
að leiðindin nái tökum á honum, verður hann fljótt mæddur og leiður. Án
skemmtunar er engin gleði; með skemmtun er engin hryggð; og það er líka
það sem mótar hamingju fólks. D. af háum stigum er að það fólk hefur fjölda
manns sér til skemmtunar og bolmagn til þess að viðhalda sér í því ástandi.
Takið vel eftir, því hvað annað er fólgið í því að vera ráðherra, dómsmála-
17 a en hvert er markmið hans með þessu öllu, munt þú spyrja? Það að hreykja sér
næsta dag með vinum sínum af því að hafa spilað betur en hinir. Þannig svitna
menn á vinnustofum sínum til þess að geta sýnt lærðum mönnum að þeir hafi leyst
algebrudæmi sem enginn hefur fundið lausn við, og margir aðrir setja sjálfa sig í
lífshættu til þess að geta hreykt sér af því að hafa náð virki á sitt vald, sem mér finnst
vera jafnmikill kjánaskapur. Og að lokum eru þeir sem keppast við að fylgjast með
þessu öllu, ekki til þess að verða vitrari heldur einungis til þess að sýna að þeir viti
þetta allt saman. Og þeir eru mestu kjánarnir í hópnum vegna þess að þeir vita
að þeir eru kjánar, en um hina mætti halda að þeir væru það ekki ef þeir áttuðu
sig á því. einn maður lifir lífi sínu án leiðinda með því að spila dálítið dag hvern.
Gefið honum á hverjum morgni það fé sem hann getur unnið í spilum daglega
með því skilyrði að hann spili ekki og þú munt valda honum óhamingju. Kannski
léti einhver þau orð falla að hann væri á höttunum eftir ánægjunni af leiknum en
ekki ávinningnum. látið hann þá spila, en ekki fyrir peninga, og honum mun ekki
finnast það spennandi og honum mun leiðast: það er því ekki bara gamanið sem
hann sækist eftir, langdregið og dauflegt gaman mun valda honum leiðindum. Hann
þarf að verða ákafur og að blekkja sjálfan sig með því að ímynda sér að hann verði
hamingjusamur við að vinna það sem hann myndi ekki vilja að honum væri gefið
með því skilyrði að hann spilaði ekki, til þess að hann verði kappsamur og beini þrá
sinni, reiði og ótta að þessu viðfangi sem hann hefur búið sér til, eins og börnin sem
verða hrædd við sitt eigið andlit sem þau hafa þakið málningu.