Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2020, Blaðsíða 226
SnERTIFLETIR
231
að skila þeim aftur til fjölskyldu eða talsmanns ákveðins ættflokks.120 Brjóst-
myndir Wooraddy og Truganini hafa jafnframt vakið upp deilur, meðal ann-
ars þegar átti að selja tvær afsteypur árið 2009 í uppboðshúsi.121
Claes og Deblon benda á að líkamshlutar hafi í raun verið þáttur í hlut-
gervingu einstaklinga, þar sem einstaklingar verði í raun hlutir í gegnum það
að líkamar þeirra eru bútaðir niður í minni einingar og geymdir á einhvern
hátt. Líkaminn er þannig settur í samhengi sem er alveg óskylt sjálfsmynd
þeirra og einstaklingar verða vísindalegir sýningargripir.122 Claes og Deblon
undirstrika þó einnig að merking þessara hluta hafi aldrei verið frosin og að
það sé félagslegt samhengi sem gæðir þessa hluti merkingu eins og á við um
aðra hluti.123 Hér finnst mér þó áhugavert að minna aftur á umræðu Feld-
mans124 um þöggun á safninu og hluti sem verða til vegna snertingar við
ákveðna líkama eða líkamsleifar. Umræða Feldmans um líkamann og snerti-
fleti hans beinir athygli að því að ekki er eingöngu um félagslegt samhengi
hlutanna að ræða heldur einnig sögulegt og þar skiptir máli það ofbeldi sem
fólst í söfnun margra slíkra hluta.
Mörg söfn hafa reynt að bregðast við ásökunum um kynþáttafordóma
með því að endurskipuleggja safnkost sinn og sýningar hans125 eða með því
að vinna náið með frumbyggjasamfélögum.126 Hér verður ekki farið nánar
út í slíkt en benda má á að Musée de l’Homme hefur sett brjóstmyndir sínar
í nýtt samhengi í anda þeirra sem stofnuðu safnið – sem hluta af sýningu á
fjölbreytileika og samhljómi allra manneskja. Eða eins og segir í inngangs-
orðum sýningarskrár safnsins þá gengur sýningin út frá orðum Pauls Rivet
120 Terrance Weik, „Race and the Struggle for a Cosmopolitan Archaeology. Ongoing
Controversies over the Representation and the Exhibition of Osceola“, Historical
Archaeology 46: 1/2012, bls. 123–141, hér bls. 132.
121 Raymond Gill, „Protesters halt Sotheby’s auction of ‘racist’ art“, The Sydney Morn-
ing Herald, 25. ágúst 2009, sótt 12. maí, 2020 af https://www.smh.com.au/national/
protesters-halt-sothebys-auction-of-racist-art-20090824-ewn2.html.
122 Tinne Claes og Veronique Deblon, „When nothing Remains“, bls. 351.
123 Sama rit, bls. 351.
124 Jeffrey David Feldman, „Contact Points. Museum and The Lost Body Problem“,
bls. 245.
125 The Royal Museum for Central Africa í Belgíu, hefur til dæmis endurskipulagt
safnið frá grunni. Sjá Bambi Ceuppens, „From Colonial Subjects/Objects to Citi-
zens. The Royal Museum for Central Africa as Contact-zone“, Advancing Museum
Practices, ritstjórar Francesca Lanz og Elena Montanari, Turin: U. Allemandi & Co,
2014, bls. 83–99.
126 Steven Lubar, Inside the Lost Museum. Curating, Past and Present, Cambridge, Massa-
chusetts: Harvard University Press, 2017, bls. 308–311.