Úrval - 01.02.1944, Síða 109

ÉG SJÁLFUR Á JÖRÐINNI
107
hann. Þegar við lifðurn báðir á
jörðinni var ég of ungur til að
geta talað við hann vitandi vits,
en alltaf síðan ég komst til vits
og skilnings höfum við átt sam-
an langar þöglar samræður. Ég
segi við hann. ,,Ó, þú þunglyndi
Armeni; hve dásmlegt hefir líf
þitt verið!“ Og hann svarar
blíðlega, „Vertu auðmjúkur,
sonur minn. Leitaðu guðs.“
Faðir menn var líka rithöf-
undur. Hann fékk heldur aldrei
neitt birt eftir sig. Ég á allt
handritasafn hans, kvæði hans
og sögur, skrifuð á móðurmáh
okkar, sem ég get ekki lesið.
Tvisvar eða þrisvar á ári tek ég
fram öll handrit föður míns og
stari klukkustundum saman á
skerf hans til bókmennta heims-
ins. Hann var bláfátækur eins
og ég; fátæktin elti hann eins
og hundur, eins og sagt er. Flest
kvæði hans og sögur voru
skrifuð á umbúðarpappír, sem
hann braut saman í litlar bækur.
Aðeins dagbókin hans er á
ensku og hún er full af harma-
tölum. I New York, að því er
segir í þessari dagbók, var hug-
arástand föður míns aðeins
tvenns konar; slæmt og mjög
slæmt. Fyrir hér um bil þrjátíu
árum var hann einn í þessari
borg, og hann var að reyna að
afla sér nægilegs fjár til þess
að borga ferð konu sinnar og
þriggja barna til hins nýja
heims. Hann var dyravörður.
Hví skyldi ég leyna því. Það er
enginn skömm fyrir mikinn
mann að vera dyravörður í
Ameríku. Heima í Armeníu var
hann mikilsmetinn maður, próf-
essor, og hann var kallaður
Agha sem þýðir eitthvað svipað
og lávarður. Til allrar óham-
ingju var hann byltingamaður,
eins og allir góðir Armenar eru.
Hann vildi að hin fámenna þjóð
hans fengi að vera frjáls. Hann
vildi að hún fengi að njóta
frelsis, og þess vegna var hann
alltaf öðru hvoru settur í
fangelsi. Að lokum gekk svo
langt að hann var nauðbeygður
að flýja land, ef hann vildi
komast hjá að drepa og vera
drepinn. Hann kunni ensku,
hann hafði lesið Shakespeare
og Swift á ensku, þess vegna
kom hann hingað til Ameríku.
Og hann var gerður að dyra-
verði.
Þegar hann hafði stritað í
mörg ár kom fjöldskylda hans
á eftir honum til New York.
í Kalifomíu vænkaðist hagur
hans um stund, að því er segir