Úrval - 01.01.1970, Blaðsíða 68

66
ÚRVAL
menn Grouchys, sem þar voru á
ferð, heldur prússneskir hermenn
undir stjórn Bluchers. Þeir voru
ekki færri en 70 þús. talsins, og nú
réðst þetta ofurefli liðs á hægri
fylkingararm Napoleons.
Eftir ósigurinn við Ligny hélt hin
aldna prússneska hetja með lið sitt
í stórum sveig til norðurs og vest-
urs í stað þess að hörfa til Namur,
og urðu Prússar þannig viðskila við
óvinaherinn, sem Grouchy stjórn-
aði. Það var þetta snilldarlega her-
bragð Bluehers og hreysti og þol-
gæði hermanna Wellingtons, sem
daglangt vörðust ofurefli liðs, sem
réðu úrslitum orrustunnar við Wat-
erloo. Það voru hvorki Bretar né
Rússar einir, sem þar gengu með
sigur af hólmi, heldur báðir sam-
eiginlega með dyggilegri liðveizlu
Hollendinga og Þjóðverja.
Jafnvel á þeirri hræðilegu stundu,
er Prússar komu Frökkum í opna
skjöldu að austan, átti Napoleon
þess kost að láta þegar undan síga
og bjarga þannig meginstyrk
franska hersins í þeim tilgangi að
leggja til atlögu daginn eftir. Enn-
þá var ekkert mannfall orðið í líf-
verði keisarans og sama var að
segja um herafla Grouchys, sem í
tólf mílna fjarlægð hélt uppi árás-
um á öftustu herdeildir Prússa. Með
því að hörfa 1 skyndingu hefði Na-
poleon sennilega tekizt að bjarga 50
þús. manna, er síðan hefðu gengið
til liðs við Grouchy og hans menn.
í stað þess afréð Napoleon að gera
lokatilraun til þess að ryðja sér
braut til Brússel.
Nokkur hluti lífvarðarins hélt
uppi vörnum gegn framsveitum
Prússa, en meginaíli hersins gerði
síðasta örvæntingarfulla áhlaupið á
hersveitir Wellingtons. Hvorum
tveggja mistókst með öllu. Þegar
dagur var að kvöldi kominn, var
franski herinn dreifður á óskipu-
legu undanhaldi, en eftir lágu á
vígvellinum 30 þús. fallinna
franskra hermanna. Af liði Well-
ingtons voru 15 þús. fallnir, en af
liði Prússa aðeins 5 þús., enda hófu
þeir ekki bardaga, fyrr en síðla
dags. Riddaralið þeirra, sem var
óskert að kalla, rak flótta Frakka
alla leið til Parísar.
Söguhetja okkar, sem allan tím-
ann hafði setið uppi í trénu í Soig-
nesskógi, klifraði niður að morgni
næsta dags og hélt út á Waterloo
sléttuna til þess að veita þeim þús-
undum særðra manna og dauðvona,
sem þar lágu í valnum, þá hjálp,
er hann mætti. Þar var hræðileg
aðkoma. Engar ráðstafanir höfðu
verið gerðar til þess að lina þján-
ingar hinna særðu. Hann og aðrir
megnuðu lítið annað en að sækja
vatn til þess að svala sárum þorsta
þessara vesalinga, sem engdust af
kvölum á vígvellinum, meðan sólin
hellti brennandi geislum sínum yf-
ir flakandi sár þeirra.
Seinna skrifaði Jörundur:
„Ég dvaldi nokkra daga í grennd
við vígvöllinn; það sem þar bar fyr-
ir augu hafði lamandi áhrif á mann-
legar tilfinningar. Stunur og neyð-
aróp deyjandi hermanna gengu mér
að hjarta; sumir hrópuðu ákaft á
vatn, aðrir grátbændu mig um að
stytta sér aldur og binda þannig
endi á kvalastríðið. Fátt eitt var
unnt að gera til hjálpar. Og þó að