Úrval - 01.01.1970, Blaðsíða 115

VITNISBURÐUR MINN
113
jafnframt dagskrá með þjóðsöngv-
um og ljóðaupplestri á „umræðu-
fundum" þessum.
Einn daginn heimsóttu fulltrúar
frá einu Eystrasaltslýðveldinu
fangabúðirnar. Okkur var lofað
hljómleikum eftir hinn venjulega
fyrirlestur. Margir okkar sóttu því
fund þennan. í lok fyrirlestursins
reis ungur fang'i frá einu Eystra-
saltsríkjanna skyndilega á fætur og
gekk upp að pallinum, sem ræðu-
maðurinn stóð á. Hann bar blóm-
vönd, sem pappir hafði verið vafið
vandlega utan um. Blóm voru jafn-
an færð skemmtikröftunum, en al-
drei fyrirlesurunum. Það var því
dauðaþögn í salnum.
Ungi fanginn sneri sér að fyrir-
lesaranum og hóf máls á þessa leið:
„Leyfið mér að færa yður að gjöf
þessi garðblóm í nafni landa okkar,
þessi blóm, sem vaxa hér svo langt
frá fósturjörð okkar.“
Orð hans ollu uppnámi meðal
fanganna. Það kváðu hvarvetna við.
hróp; „Óþverri! Úrhrak! Sögu-
smetta! Njósnari!“ Ég réði mér varla
fyrir reiði.
Fanginn lauk þessari stuttu ræðu
sinni og rétti fyrirlesaranum blóm-
vöndinn. Þegar hann fór að vefja
pappírnum utan af honum, sáum við
strax, að fanginn hafði fært honum
vönd af gaddavír! í fyrstu var sem
allir væru lamaðir. Allir göptu af
undrun, bæði þeir, sem voru á leik-
sviðinu, og hinir frammi í salnum.
En svo dundi ósköpin yfir. Ég hef
aldrei á ævinni heyrt önnur eins
gleðilæti.
Þetta kvöld var fanginn settur í
15 daga einangrun, og þaðan var
hann svo sendur í sérmeðhöndlun-
arskála. Skömmu eftir atburð þenn-
an lásum við í dagblaði fangabúð-
anna, að umræðufundur þessi með
eftirfylgjandi hljómleikum hefði
farið mjög vel fram og hefði rikt
þar „andrúmsloft vináttu og hlýju“!
KHRUSHCHEV KVEÐUR
Við vorum að halda til vinnu eftir
hádegismatinn dag einn haustið
1964, þegar við komum auga á þrjá
varðmenn, sem drógu á eftir sér
fanga í áttina til einangrunarskál-
anna. Margir okkar þekktu fangann
og kölluðu því til hans: „Hvers
vegna fékkstu einangrun?“
„Vegna Khruschvhevs!“ svaraði
hann.
Nikita Khrushchev hafði alveg
nýlega verið bolað frá völdum, og
yfirmenn fangabúðanna voru í óða
önn að afmá öll merki um hann,
öll auglýsingaspjöldin, allar veif-
urnar og fánana, allar myndirnar og
tilvitnanir í ræður hans, sem not-
aðar voru sem vígorð. Kunningja
okkar hafði verið skipað að koma í
aðalbygginguna ásamt hópi nokk-
urra fanga, sem voru reiðubúnir að
gera hvað sem var fyrir umbun.
Þetta voru mannleg reköld, sem
voru reiðubúin til hvers sem var,
fengju þau það bara greitt á ein-
hvern hátt. Sveshnikov, yfirmaður
fangabúðanna, setti nokkra pakka
af innfluttu, indversku tei á borðið
fyrir framan fangann, en te er ó-
metanleg vara í svartamarkaðsvið-
skiptum fangabúðanna.
„Farðu inn í lesstofu bókasafns-
ins,“ sagði Sveshnikov við hann,