Úrval - 01.01.1970, Blaðsíða 89

VITNISBURÐUR MINN
87
að greip mig oft örvænt-
ing, er ég dvaldi í
Vladimirfangelsinu. Eg
var að því kominn að
ráðast á fangaverði
mína í þeim eina tilgangi að týna
lífinu, likt og aðrir fangar höfðu
framið sjálfsmorð að mér aðsjáandi.
Það var aðeins eitt, sem aftraði mér
frá þessu og veitti mér styrk til að
halda áfram að iifa. Það var vonin
um, að mér auðnaðist að bera vitni
um reynslu mína opinberlega, er ég
losnaði úr fangavistinni, og skýra
frá öllu því, sem ég hafði reynt,
heyrt og séð.
Á nokkrum undanförnum árum
hafa ýmis ritverk, bæði bókmennta-
legs og heimildarsögulegs eðlis,
varpað liósi á hinar stjórnmálalegu
fangabúðir Stalinstímans. Það er
ekki nema gott eitt um það að
segja. í þessum ritverkum er að-
eins fjallað um liðna tímann, og
því kunna þau að hafa þau áhrif,
að fólk haldi, að ekkert slíkt gerist
. . . eða geti gerzt . . . enn þann
dag í dag. En því er ekki þannig
farið. Hversu margir gleymdir ein-
staklingar eru ekki enn fangar! —
Hversu mörg ný fórnardýr streyma
ekki enn inn í fangabúðirnar! —
Þessar fangabúðir eru að vísu ekki
eins margar talsins og áður, en
samt eru þær alveg eins hryliileg-
ar og á Stalinstípianum, að sumu
leyti betri, en einnig verri að öðru
levt.i.
Eg skoða ekki sjálfan mig sem
rithöfund. Eg hef ekki verið að
reyna að rita bókmenntalegt verk
með þessum minnisgreinum mín-
um. I öll þau sex ár, sem ég eyddi
í fangelsum og fangabúðum, reyndi
ég bara að hafa augun opin og sjá
og muna. Það er ekki um að ræða
eina einustu ,,tilbúna“ persónu í
þessum skrifum mínum né neina
upplogna sögu. Hundruð, og í sum-
um tilfellum þúsundir, vitna geta
staðfest hvern atburð og hverja
staðreynd. Vinir mínir og samfang-
ar gætu vissulega skýrt frá ýmsum
smáatriðum og staðreyndum, sem
eru enn hryllilegri en það, sem ég
ætla nú að skýra frá.
Nafn mitt er Anatoly Marchenko.
É’g fæddist árið 1938 í litlum bæ í
Síberíu, Barabinsk að nafni. Faðir
minn var járnbrautarstarfsmaður.
Móðir mín var hreingerningakona.
Bæði eru þau ólæs og óskrifandi.
Eftir átta ár í skóla gerðist ég
byggingaverkamaður og vann víðs
vegar um Síberíu, hvar sem verið
var að reisa vatnsaflsstöðvar. Það
var í bænum Karaganda í Kazakh-
stanhéraði, að ég komst fyrst í tæri
við lögin. Það urðu áflog í vinnu-
skálanum okkar. Flestir helztu
áfiogaseggirnir höfðu hlaupizt
brott, þegar herlögreglan kom til
þess að binda endi á áflogin. En
hún greip alla þá, sem voru þar
enn eftir, þar á meðal mig. Þeir
dæmdu okkur alla á einum og gama
deginum án þess að gera nokkra
tilraun til þess að komast að því,
hyerjir væru sekir og hverjir sak-
lausir. É'g fékk því fyrsta smjör-
þefinn af rússnesku réttlæti í fanga-
búðunum í Karaganda.
Ég ákvað að flýja burt frá Sov-
étríkjunum, eftir að ég hafði verið
látinn laus. Ég gat bara ekki séð