Skírnir - 01.01.1855, Side 28

30
FRJETTIR.
Noregur.
þremur árum 1855—57, en ætlab er á ab gjöldin verfei um sama
tima 3,676.000 sp. ár livert. Tollurinn er 2,100,000 spes. , og
þar aí) auki hálf miljón sp. fyrir leyfi til afe selja brennivín. Næst-
um allar ríkistekjur Norbmanna eru því tollar, eþur gjald, sem lagt
er á útleuda vöru, sem eydd er og notub í landinu sjálfu, og tollur
af timbri, sem flutt er frá Noregi til útlanda; en enginn ríkisskattur
er lagfeur á lönd nje lausa aura, nema vegabótaskatturinn. NokkuS af
vegaskattinum er goldiö í ríkissjófcinn, og nemur sá hluti skattsins
120,000 spes.; en meiri hlutinn er sveitartillag, og er honum
varib til abgjörÖa á vegum, til almúgaskóla og annara sveitaþarfa.
Sveitanefndirnar og amtsnefndirnar leggja þenna skatt á og jafna
honum nihur á jarbirnar eptir dýrleika. Húseigendur í kauptúnum
gjalda og til vegabóta. I Noregi hafa sveitanefndir og amta mikil
ráÖ, og amtmenn hljóta ab ganga fremstir í flokki til allra endur-
bóta hver í sínu amti, ef þeir vilja hafa traust manna sinna; en
ella er þeim varla viö vært. Norbmenn segja og sjálfir, ab hver
hljóti ab verlba þjóbveldisvinur, þegar hann er orbinn þar amtmabur,
þó hann hafi ekki ábur verib þab. Einn þribjungur af gjöldum Noregs
gengur til herlibsins og landvarnar, eftur 1,155,000 sp.; þab er
hjer um bil eins mikib eins og í Danmörku, eptir því sem tala rennur
til. Til almenningsheilla hefur verib lögtekife afe verja 739,689
sp., þaraf má telja 155,000 sp. til vegabóta, 25,000 sp. til raf-
segulþrábs frá Frifcrekshöll til Kristjaníu og þaban meb sjó fram til
Mandals, og 43,300 sp. til aí> kaupa fyrir 2 póstskip. Norbmenn
hafa í huga ab setja á stofn landbúnabarskóla, skal þar kennd alls
konar jarbyrkjufræbi; hafa þeir fengib sjer jörb handa skólanum,
og ætla honum 60,000 sp. þessi þrjú ár til 1857, samt er ekki
tilætlab, aí> skólinn skuli byrja fyrr en eptir 1857, og því er ekki
ab vita, hvab skólahaldib muni kosta árlega, en menn gizka á þab
verbi 5000 sp. þingsalur Norbmanna er mjög fornfálegur, og ætía
þeir því ab byggja sjer nýtt þinghús; gizkubu menn sjer til, ab
húsib mundi kosta 150,000 spesíudala; en ekki var ætlab til smíb-
arinnar nema 30,000 spesíudala hvert af þeim þrem árum, þar til
næsta stórþing verbur sett, ' og er því ab sjá, eins og ab húsgjörb-
inni skuli ekki lokib fyrr en ab fimm árum libnum. Eptir þing