Fylkir - 01.05.1920, Page 42

42
Orkulindir Islands.
Vatnsorka og vindorka, afnot þeirra og verðmæti.
(Yfirlit yfir ritgerðir Sveins Ólafssonar alþm. og Ouðm. EggelZ^'
Pessar tvær orkulindir, vatnsorka og vindar, eru þær helzto>
sem hér á íslandi er um að gera til iðnaðar og til að ala ra
orku til ljósa og hitunar jafnt sem til iðju; því um jarðhita 'r
hverum og eldfjöllnm er óvíða að ræða, að minsta kosti
fyrst um sinn. Hvérahita má auðvitað nota sumstaðar til ma
suðu og til áveitu eða jarðræktar, en miður til vélavinnu.
Vindorkan er vfða nægileg; ef vindtúrbínur ^ða hverfihjól vsertl
við hendina og menn væru leiknir í þeirri list að smíða vin
myllur, þá gætu menn víða hér á landi sett raforkuvélar í sarl1,
band við þær, líkt og vísindamaðurinn Paul la Cour ger^'
smábænum Askov á Suður-Jótlandi fyrir h. u. b. 14 árum síðan'
En þess konar vélar eru því að eins nýtilegar, að þær hafi S°°
at'k
til
an straumjafnara og menn kunni vel með þær að fara; hafi
þeirra rafhlöður til að safna og geyma nógu mikið rafmag'1
allra þarfa, þegar lítill vindur er. En hér á íslandi verður vatns
orkan óefað fyrst um sinn handhægust og ódýrust til húshitnn
ar jafnt sem til Ijósa og vélaiðju; því kolin, sem hér á lan
finnast, eru að því, er reynslan hefur sýnt, ekki hitamikil né he
ur eru miklar griægtir af þeim, þó auðvitað geti enn fnnh'
vinnandi lög af góðum kolum, eins og sumir vænta, eink11
vestan lands. •
Framfarir verkfræðanna á síðustu öld hafa gert öllu mannkyn
inu mögulegt, að nota vatnsorkuna sem hitalind jafnt og ' .
ög Ijóslind hvar sem hana er að finna, og það ekki minst ty
uppgötvun þá, sem vísindamennirnir H. C. Örsted og A.
Ampí re gerðu sameiginlega fyrir rétt 100 árum síðan, og setl1’
að 12 árum liðnum, gaf mannkyninu fyrstu raforkuvélina (dyn