Fylkir - 01.05.1920, Blaðsíða 61

61
iat1lu) ásamt vatnsréttindum Ásslands. Um sömu mundir leigir
j*v<T félag þetta vatnsréttindi fyrir landi Hólssels og telur sig með
^V| hafa náð umráðum yfir nothæfri orku Jökulsár á Fjöllum
C a 'T'agni hennar«.
„ *Á líkan hátt hafa hin félögin komist yfir vatnsréttindin í
kiálfandafljóti, Laxá í Pingeyjarsýslu, Þjórsá, Hvítá, Sogi og
PVerám þeirra. En »málmleitarmenn« útlendir og innlendir, sem
°S félög með vafasömu heimilisfangi, hafa keypt og leigt vatns-
reftindi í nokkrum minni vatnsföllum, á Vestfjörðum, í Húna-
vatnssýslu og Borgarfjarðar. Annarsstaðar á landinu kveður lítið
fossasölu og leigu, enda þar minna um stórvötn« (sjá bls.
’ nefndarálit meiri hlutans).
^ossafélögin, sem hér ræðir um, eru fyrst og fremst >Qigant<
*Skjálfandi«. Peirra erindrekar báru fyrst niður hér norðan-
nds 0g náðu undir sig réttindum í Jökulsá á Fjöllum, Skjálf-
andaf|jóti og Laxá í Þingeyarsýslu. »Síðan komu til sögunnar<,
2>r höf. (sjá bls. 47 — 48), »félögin »Sirius<, »Taurus« og
n°n«, sem færðu markaðinn suður um fjöll og nú munu vera
sögunni. Á rústum þeirra hafa aftur, risið upp fossafélagið
^ uan« og »Sleipnir«, en »Fossafélagið ísland< mun teljast hluti
*Skjálfanda< eða arftaki hans*.
jjl ^u eru það einkum 2 félög, sem keppa um leyfi og fullmagt
að nota vatnsorku íslands, nl. félagið »Titan« og »fsland«,
ii *elja þau sig hafa náð lagalegum réttindum til ýmsra, ef ei
j ra’ helztu vatnsfalla landsins með þeim leigu- eða kaupsamn-
§urn, sem gerðir hafa verið síðan þeir Oddur V. Sigurðsson
S F.iriar Benediktsson byrjuðu fossabrallið hér norðanlands.
j^ ,Tllr þessara samninga virðast mjög óljósir; kaupverð ótiltek-
leigutími ótiltekinn, skilyrði fyrir notkun engin o. s. frv.
^staðar byrjar leiga fyrst, þegar íarið verður að nota foss-
u ’ eins og í samningnum, sem áður nefndur Oddur V. Sig-
^sson gerir 23. sept. 1898, um vatnsréttindi jarðarinnar, Svína-
|6j Ur’ Jökulsár. Pau vatnsréttindi voru framseld 1909. Annar
8usamningur, sem sami Oddur V. Sigurðsson gerði 15. júní