Óðinn - 01.01.1936, Qupperneq 4

4
Ó Ð I N N
Sæmundur Bjarnhjeöinsson,
prófessor,
nafnkendur íslenskur læknir, vinur og læknir hinna
holdsveiku landa sinna, er látinn. Hann andaðist í
Kaupmannahöfn 21. febr. 1936.
Próf. Sæmundur var fæddur á Böðvarshólum 26.
ágúst 1863, og varð
hann því 72 ára að
aldri. Stúdent 1890
með I. eink., cand.
med. 1897 með II.
eink. betri. — Varð
hjeraðslæknir í 9.
hjeraði, Sauðárkróki,
1. júlí 1897. Læknir
við Holdsveikraspí-
talann í Reykjavík
8. júlí 1898. Varð
þá aukakennari við
Læknaskólannílyfja-
fræði og holdsveiki,
og eftir að Háskól-
Sæmundur Bjarnhjeðinsson. inn tok til starfa 1911,
kennari við hann í
þessum greinum. Hann mætti fyrir Islands hönd á 2.
alþjóðafundi leprologa í Bergen 1909. Þann 9. okt.
1912 fjekk hann prófessorsnafnbót. Hann hætti störf-
um vegna heilsubilunar vorið 1933, og flutti sig um
sumarið til Kaupmannahafnar.
Dr. med. Skúli Guðjónsson skrifar um hann f
Politiken:
»Um suma menn er nægilegt að nefna ár og daga,
og er þar með sögð öll þeirra æfisaga. En svo er
ekki um próf. Sæmund. Starf hans og þau verk, sem
hann vann um sína daga, hafa haft þýðingu, sem
hvorki er bundin við þann stað eða tíma, sem hann
vann þau á.
Þegar jeg, sem er einn af hans gömlu lærisvein-
um, frjetti um fráfall hans, þá minnist jeg hans fyrst
sem kennara og vinar okkar nemendanna í náms-
grein (lyfjafræði), sem eigi var í miklu áliti hjá lækna-
nemum á þeim árum. Formúlurnar, langir og sam-
settir lyfjaskamtar, eiturskamtar, hámarksskamtar,
drápsskamtar, tölur, mál, þyngd, — alt átti að lærast
utan að, óendanlegar þulur, blað eftir blað. Það þurfti
góðan kennara íil að gera málið hugðnæmt í þessari
grein. En þetta gat Sæmundur manna best. Alt þetta
drepandi þuludót hafði hann á hraðbergi, svo það
komst líf og fjör í það. En þó var það persónan,
viðmótið og glaðlyndið, sem heillaði okkur, fyndnin
og sögurnar. ]eg þori að fullyrða það í nafni allra
nemenda hans, þessi 35 ár, sem hann var kennari,
að þeir elskuðu hann og virtu, bæði sem kennara og
mann.
Fyrsta mannsaldurinn, eða því sem næst, eftir að
Háskólinn var stofnaður og læknakenslan varð ein
deild af honum, voru þrír af kennurunum, sem báru
uppi deildina, allir afburðamenn. Prófessor Guðmund-
ur Magnússon, skurðlæknirinn, sem dáinn er fyrir
nokkrum árum — fyrstur, próf. Sæmundur var ann-
ar, og nú er hann líka dáinn. Sá þriðji er enn á lífi,
ísl. læknanna »grand old man«, próf. Guðmundur
Hannesson.
Próf. Sæmundur var ekki að eins ágætur háskóla-
kennari, heldur var hann viðurkendur vísindamaður
og heimsfrægur fyrir rannsóknir sínar á holdsveik-
jnni. Þegar Oddfellowreglan hafði bygt Holdsveikra-
spítalann í Laugarnesi, var Sæmundur sjálfkjörinn
læknir og umsjónarmaður hans. Þessu starfi gegndi
hann 35 ár, og hjer vann hann sín aðalafrek. Ollum
holdsveikum sjúklingum í landinu var safnað á spí-
talann, og með lögum voru þeir skyldaðir til að dvelja
þar flestir æfilangt. Það er ekki öllum gefið að geta
tekið slíkum valdboðum með jafnaðargeði, og því var
það vandasamt verk að umgangast þessa aumingja
með þeirri alúð og nærgætni, að þeir gætu sætt sig
við hin breyttu lífskjör. Oft voru þeir fluttir nauðugir
á spítalann úr fjarlægum hjeruðum. Allir þóttust vita,
að þetta væri þeirra síðasti áfangi. Að verða holds-
veikur, var hið þyngsta böl, sem hugsast gat, — sjúk-
dómurinn hinn hryllilegasti af öllum. Hin mannúðlega
umgengni Sæmundar var frábær, engu síður en lækn-
ismeðferðin, og engu vandaminni eða óerfiðari.
Holdsveikraspítalinn varð heimur fyrir sig, þar sem
Sæmundur ríkti, græddi sár og læknaði. Jeg gleymi
aldrei komum mínum þangað, og nú, eftir 16-18 ár,
er mjer ríkust í minni gleðin og ánægjan hjá sjúk-
lingunum. Margir voru svo lemstraðir, að þeir gátu
lítið unnið, en hver, sem gat, sat við vinnu sína, og
þar var hlátur og kæti og glatt á hjalla. Lækninum
hafði tekist að fá aumingjana til að gleyma böli sínu
og þrautum.
Árangurinn af lækningatilraunum Sæmundar var
betri en á nokkrum öðrum holdsveikraspítala í heim-
inum. Hann fylgdist með öllum nýjungum og fram-
förum, og hann var einn af þeim fyrstu, sem notaði
Chaulmogra-olíuna og efnishluta hennar til lækninga
við holdsveikina. Hann hefur skrifað fjölmargar rit-
gerðir um holdsveikina og verið meðstarfsmaður við