Óðinn - 01.01.1936, Blaðsíða 47

Ó Ð I N N
47
ins á menningarbrautinni hefur verið alt annað en
óslitin sigurför, og gengið mjög misjafnlega hinum
ýmsu kynflokkum. Það eru ekki nærri allar grein-
ir mannkynsins, sem enn hafa komist að þrepskildi
menningarinnar; svo er um Búskmenn í Afríku og
Australíunegra, og ef til vill fleiri lítt þekta kynflokka
í Afríku. Þessir menn hafa eiginlega ekki risið úr
upprunalegri villimennsku; þeir hafa staðið í stað um
margar árþúsundir; og telja mannfræðingar, að þeir
muni gera svo meðan þeir eru uppi standandi. En
svo eru aðrar þjóðir, sem komist hafa upp úr villi-
menskunni, en stöðvast á einhverri tröppu skrælingja-
skaparins. — Til þessara mannflokka teljast fleiri
þjóðir í Asíu, Indíánar í Ameríku og mikið af svert-
ingjum í Afríku, Eskimóar o. fl.
Líffræðin sýnir, að það er mjög stutt tímabil, sem hin-
ir andlegu hæfileikar mannsins hafa starfað og þró-
ast hjer á jörðu. Þau sjereinkenni, sem áðskilja mann-
inn frá dýrunum, hafa fyrst komið í Ijós fyrir tiltölu-
lega stuttum tíma, eins og áður er sagt; — og það
að eins hjá nokkrum mannkynsflokkunum, sem hinir
andlegu hæfileikar hafa verið starfandi og náð nokkr-
um þroska hjer á jörðu. — Vitsmunir, mannvit (Intelli-
gens) er því, eins og áður er bent á, tiltölulega
nýtt hugtak, og má því ætla enn vanþroska og
veikbygt.
Fræðimenn í þessum greinum telja einnig, að kyn-
hnignun sje sá sjúkdómur, sem herjað hafi á mann-
kynið síðan menning hófst, eða m. k. þar sem hún
var komin á tiltölulega hátt stig. — Aldrei hefur verið
uppi slíkur mannkynsstofn sem Forngrikkir; glæsilegri
nje gervilegri þjóð. Hann úrkynjaðist alveg. Orðum
hinna vitru manna, sem sáu hættuna, var ekki sint.
Sama er að segja um hina fornu Rómverja, hina
hraustu og ágætu þjóð, sem lagði undir sig allar ná-
lægar þjóðir og ríki, og varð um tíma hið voldugasta
heimsveldi, er uppi hefur verið. Þessi þjóð úrkynjaðist,
og varð eigi fær um sitt mikla hlutverk. — Róm-
verjar skiftust í sex stjettir manna. Lægsta stjettin voru
fífl og úrættaðir aumingjar yfirleitt. Þeir voru lausir
við allar borgaralegar skyldur, svo sem herþjónustu
og skatta, og höfðu heldur ekki nein mannrjettindi.
Þessi lægsta stjett var öll ómagar á ríkinu. En hún
var nógu góð til að tímgast; eignast börn. Það var
beinlínis til þess ætlast. — Hinar hærri stjettir þótt-
ust of góðar til þess, eða vildu ekki leggja það á sig.
Rómverjar horfðu á það með ró, að þeirra ágæta
kyn »visnaði í toppinn« en blómgaðist að neðan.,—
Að vísu er stjettaskifting Rómverja löngu dauð hjá
flestum menningarþjóðum. — En eru ekki meinsemd-
ir þær, sem urðu þeirra mikla ríki að falli, enn til
sfaðar? Hvílir ekki hin »dauða hendi« fortíðarinnar
yfir oss enn þann dag í dag?
Eftirmáli.
Þessi stutta ritgerð, um stórt mál, er samin fyrir
einu ári, og átti að flytjast í útvarpinu, en af því gat
ekki orðið. Hún var sniðin til þess að vera eitt út-
varpserindi, og einkum samin til að vekja áhuga um
málið og ofurlitla fræðslu um leið.
Hjer á landi hefur að mestu verið hljótt um þessi
mál. Fyrir nál. 15 árum birtist ágæt grein eftir dr.
Guðmund Finnbogason í Andvara, er hann nefndi:
Mannakynbætur. Er hún nokkru fyllri og fróðlegri en
þessi, en fer nokkuð aðrar leiðir. I Eimreiðinni þ. á.
II. h. kom út grein, eftir ]. Gauta Pjetursson: Er
ættarkjarna sveitafólks hætta búin? Greinin hefur
vakið eftirtekt margra að m. k. í sveitum.
]eg hef orðið þess var, að nokkrir yngri mentamenn
hjer telja þessi mál lítils verð, og að þau muni hjaðna
niður eins og hver annar hjegómi. — ]eg vil enn
leyfa mjer að bæta hjer nokkru við, til andmæla þess-
ari skoðun. ]eg sýndi fyrst fram á, hve ætlgengisskoð-
unin hefði verið rík hjá forfeðrum vorum. Hennar
verður vart langt aftur í heiðni. — Sagan um Geir-
mund Heljarskinn og Hjörleif bróður hans ætti að vera
kunn íslenskum börnum enn í dag. Þeir voru svo
svartir og ljótir fæddir, að móðirin gat ekki á þá
horft, og skifti þeim við Leif ambáttarson. Þeir voru
aldir upp í ösku, eins og önnur þrælabörn, en Leifur
»Ijek á lófum«. — Nú teljum vér oss til frama
að vera komnir af Geirmundi. Saga þeirra bræðra
endurtekur sig að nokkru í okkar gömlu og góðu
þjóðsögnum. — A 6. öld fyrir Krists burð á gríska
skáldið Theognis af Megrara að hafa skrifað: »Vjer
sækjumst eftir hestum og kúm af góðu kyni, og vjer
trúum því, að af góðu fæðist gott, og þó forðast ekki
vel gerður maður að taka sér Ijelega konu af slæmu
kyni«. Nálægt einni öld síðar kom heimspekingurinn
Plato með kenningar sínar um manna-kynbætur.
Hann vildi að ríkið annaðist það mál, að úrvalið tfmg-
aðist, svo sem hægt væri, eða þörf væri fyrir, en
úrgangurinn látinn hverfa.
Að sjálfsögðu þykjumst við, gamlir bændur, sem
fengist höfum við kynbætur húsdýra alla okkar æfi,
bera nokkurt skyn á þau mál. En við vitum einnig,
að sú skoðun hefur ríkt um fleiri aldir, að sjálf nátt-
úran eða guðleg forsjón ætti ein að ráða fram úr
þessum málum. Ríkis-afskifti eða þings mættu ekki
koma þar að.