Óðinn - 01.01.1936, Síða 6

6
Ó Ð I N N
en drúpa höfði hljótt sem mengi
og hnuggnir skilja næsta vanda.
Ingólfur Arnarson
og öndvegissúlur hans.
Eftir Povstein J. Jóhannsson.
Qróðrarstöðin grátin tregar
sinn glæsta’ og besta fulltrúann,
hann, sem skildi’ og þekti þegar
það, sem gladdi blóm og mann.
Hann kunni og að kenna fræðin
og keppast við að sá og græða
blómreiti við býli, og svæðin
björtu, lengra inn til hæða.
Margan vanda víst þú leystir
hjá vini mæddum áður fyr,
og fallna menn á fætur reistir,
fast er knúðu’ á þínar dyr.
Þessir menn, og margir fieiri,
minnast þín, og kveðja hljótt,
og biðja’, að Guð þær bænir heyri,
er berast til þín. Qóða nótt!
x.
Hnípir björk
í beru rjóðri,
fölnuð blóm
við fætur hníga.
Það eru heltök
haustnæðinga,
— feigðarspá
og feigðar svör.
Hnípir hugur
harmi lostinn.
Fallinn hlynur
af föstum stofni,
skjólgefandi
í skaðabyljum,
sígróandi til
síðstu stundar.
III.
Það var Einar,
þú, sem hafðir
eldmóðinn
í ungu brjósti,
landið klæða,
lýðinn vekja.
Brautryðjandi,
blessist þitt starf!
Qróðrarstarf þitt,
gróðrar vinur,
vitnar milli
fjalls og fjöru.
I bygðum reynir
við rósir hjalar,
þar áður voru
fúafen.
Framgjörn æska
þig ætti’ að muna;
gæfa varst þú
á götu hennar,
hvattir, styrktir
til stærri dáða.
Var sem þitt væri
þeirra eign.
Qott er að vera
gróðrar megin
í hugsjón, vonum,
vilja’ og starfi;
minstu þess, æska,
við moldir hans,
er gaf sig allan
að gróðri.
Að garði þínum
var gott að koma,
opnar dyr,
og ávalt rúm.
Margir sjúkir
og sorgum hlaönir
áttu þar jafnan
athvarf og skjól.
Qóð og ástrík
eiginkona
lagði lýsigull
á leið þína. •
Sást þú til sólar
seínt og snemma.
Qreri sál þín
til Quðs ríkis.
Elín Sigurdardóltiv.
Á síðastliðnu ári hafa verið haldnar hjer í Reykja-
vík tvær myndasýningar, sögulegs efnis, snertandi
sögu og framþróun þessa bæjar, sem nú er orðinn
álitlegur höfuðstaður landsins. Sýningin í sumar, sem
leið, var fjölbreytt, fróðleg og skemtileg, og sætir
undrum, hve mikið er hjer til af myndum og mál-
verkum, snertandi vöxt og viðgang bæjarins, frá löngu
liðnum tímum. Að halda öllu slíku vel til haga og
geyma sem best, ætti að vera metnaðarmál og þjóð-
ræknisvottur við þann fyrsta bústað, sem hinn fyrsti
landnámsmaður valdi sjer, og sem nú er orðinn höf-
uðstaður landsins, þar sem öndvegissúlur hans áttu
að hafa rekið á land og sem jeg vil nú fara um
nokkrum orðum.
Fyrst vil jeg geta þess, að jeg hef Ieitað í þeim
heimildum, sem helstar eru um þessi efni, sem eru
bæði »Landnáma« og íslendingasögur yfirleitt. Stað-
irnir eru auðvitað nokkrir, eitthvað 7 — 8 í »Land-
námu«, og einnig hliðstætt í Islendingasögum, sem
geta um, að öndvegissúlur og aðrir hlutir hafi átt að
ráða því, eða verið farið eftir þeim, hvar reisa skyldi bygð.
Eftir því, sem jeg lít á þær frásagnir, frá raunsæis-
legu sjónarmiði sjeð, verð jeg að segja, að mjer finst
yfirleitt hæpið á þeim að byggja. Undanskilja má þó
2—3 þeirra. Þó má í þeim frásögnum einnig með
dálítilli gagnrýni benda á villur og skekkjur í heim-
ildunum, en auðvitað afsannar það ekki, að atburð-
irnir hafi átt sjer stað.
Eins og jeg gat um, ætla jeg að bæta dálitlu við
þá hugsanlegu möguleika, sem gætu verið fyrir því,
að súlur Ingólfs hafi rekið fyrir Reykjanes og komið
að landi í Reykjavík.
»Landnáma« segir svo meðal annars, um sigling
þeirra fóstbræðra Ingólfs og Hjörleifs til landsins:
. . . »Þeir höfðu samflot, þar til er þeir sáu ísland;
þá skildi með þeim. Þá er Ingólfur sá Island, skaut
hann fyrir borð öndvegissúlum sínum til heilla; hann
mælti svo fyrir, að hann skyldi þar byggja, er súl-
urnar kæmi á land. Ingólfur tók þar land, er nú
heitir Ingólfshöfði; en Hjörleif rak vestur fyrir land,
og fjekk vatn fátt. Þá tóku þrælarnir írsku það ráð,
að hnoða saman mjöl og smjör, og kölluðu það
óþorstlátt; þeir nefndu það minþak; en er það var
tilbúið, kom regn mikið, og tóku þeir þá vatn á
tjöldum; en er minþakið tók að mygla, köstuðu þeir