Óðinn - 01.01.1936, Page 7

Óðinn - 01.01.1936, Page 7
Ó Ð I N N 7 því fyrir borð, og rak það á land, þar sem nú heitir Minþakseyrr. Hjörleifur tók land við Hjörleifshöfða*... Það, sem fyrst verður að hafa í huga, er, að hjer er um alvana sjófarendur að ræða, annað það, að þeir höfðu siglt til landsins áður, vissu því nokkuð, í hvaða átt þess var að leita og hvaða vindátt væri heppilegust á þeirri leið, og sem gæti enst þeim best yfir hafið, og jafnvel til Iandtöku, þegar þar að kæmi. Það er því ekki ósennilegt, að þeir hafi valið sjer austan- eða norðaustanátt til burtferðar; sú vindstaða hefði átt að vera fremur rúm, svo að með »afdrift« þeirri, sem þeirra tíða skip hafa hlotið að hafa, ef ekki var um beint undanhald að ræða, var sennilegt, að þeir gætu náð austarlega að landinu. Þar voru þeir líka kunnugastir því og landtökuskilyrðum. ]afn- vel hefur þeim Iíka verið að einhverju leyti kunnugt, að vestur með suðurströndinni var hafnleysi. »Land- náma« segir, að þeir hafi haft »samflot«, það er: þeir sáu eða vissu hver til annars yfir hafið, þar til undir landið kom. Nú vita það allir, sem nokkuð til sjó- mensku þekkja, að það þarf ekki stundum stór atvik eða tilhögun til þess, að annar nái Iandi, en hinn ekki, ef vindstaðan er á þrotum eða breytir sjer, og eitíhvað því likt mun hjer hafa átt sjer stað. Ingólfur nær strax landi, en Hjörleifur ekki. Nú segir »Land- náma«: »Þá er Ingólfur sá Island, skaut hann fyrir borð öndvegissúlum sínum til heilla*. Það hefur sagt mjer vanur millilandasjómaður, að í sæmilegu skygni að degi til muni sjást til jökla minst 75 sjómílur undan suðurströnd landsins. Skýri nú »Landnáma« rjett frá, að Ingólfur hafi kastað súlum sínum fyrir borð, strax og hann kom í Iandsýn, eða um 75 sjó- mílur undan landi, þá er þaðan nokkur vegalengd til lands, og engin ástæða til að ætla, að þær reki upp á sandfjörur suðausturstrandarinnar að vindstöðu óbreyttri. En nú er að athuga: Höfum við nokkur tök á því nú, að segja um, hvort eða hvernig vindstaðan muni hafa breytt sjer, eða verið, næstu dægrin eftir að Ingólfur varpaði súlum sínum fyrir borð? Já, það eru miklar líkur fyrir því, að það sje hægt. Um það Ieyti, sem þeir fóstbræður eru komnir í landsýn, eða undir landið, breytir vindstaðan sjer meir til norðausturs, og jafnvel eykst líka, og það mun einmitt hafa verið þetta, og einhver önnur at- vik, sem alt af geta komið fyrir, sem verður þess valdandi, að skip þeirra skilja, þegar þarna er komið. Ingólfi tekst að ná til hafnar. »En Hjörleif rak vest- ur fyrir land og fjekk vatnfátt«. Þessi orð, ef sönn eru, sýna greinilega, að vindur hefur stóraukist af óhagstæðri átt til Iandtöku í námunda við Ingólf; en þar vildi Hjörleifur helst land taka, ef þess væri nokkur kostur, enda þar kunnugastur landslagi og höfn. Hjörleifur hefur orðið fyrir því, sem á sjó- mannamáli er kallað að »leggja til drifs*. Hann hefur rekið vestur með suðurströnd landsins og að líkind- um nokkuð til hafs, og er ekki ósennilegt, að sú »drift« hafi varað nokkuð lengi, því þeir eru komnir í vatnsþrot, sem þrengir mjög að mönnum við erfiða vinnu, t. d. að standa í austri og fleira í ágjöfum. Þá er það, sem þrælarnir taka það ráð, að hnoða saman mjöl og smjör handa sjer, til að slökkva mesta þorstann með. En svo segir »Landnáma«: »En er það var tilbúið, kom regn mikið, og tóku þeir þá vatn á tjöldum*. Þetta, sem sagt hefur verið um sjóferðalag þeirra fóstbræðra, eftir það að þeir komu undir land og þeir skildu, eftir því sem »Landnáma« skýrir frá, sýnir, að vindur hefur aukist mikið af norðaustri. Því annars var ekki hægt að segja, að Hjörleif hefði rekið vestur fyrir land. Og svo af hinu: »kom regn mikið, og tóku þeir þá vatn á tjöldum*, má álykta, að vindstaðan hafi að lokum gengið til suðurs og suð- vesturs, og þá fór að rigna. Hvar Minþakseyri er eða hefur verið, þar sem min- þakið átti að hafa rekið á land, hefur mjer ekki tek- ist að fá upplýst. í fljótu bragði virðist, eftir því sem áður er ályktað um vindstöðu, eftir að fór að rigna, að það hefði átt að reka upp einhverstaðar vestar- lega á Reykjanesskaga, eða jafnvel fyrir innan hann. En svo þarf ekki að vera fyrir því. Því þótt »Land- náma« geti þess ekki, hve nær því var kastað fyrir borð, gefur hún þó í skyn, að það hafi ekki verið strax og tók að rigna, því hún segir: »En er min- þakið tók að mygla, köstuðu þeir því fyrir borð«. Það er heldur ekki gætinna sjómanna háttur, sem hafa lent í hrakningum og skorti, að kasta fyrir borð því, sem mætti að gagni koma til matar eða drykkjar, þó ljelegt sje orðið, fyr en örugt er um, að ekki muni þurfa á því að halda. Þeir munu því að öllum líkindum ekki hafa kastað minþakinu út, fyr en þeir hafa þótst öruggir um að ná höfn undir Hjörleifs- höfða, og hefur það þá að líkindum í suðvestlægri átt rekið á land ekki alllangt frá landtökustaðnum. ' En þar mun strandlína hafa breytst svo mikið, að það, sem þá var við sjó, er nú uppi í landi, og þess vegna hafi staðurinn og nafnið gleymst, ef það er ekki til lengur. Þetta, sem sagt hefur verið um sigling þeirra fóst- bræðra og um vindáttir, um og eftir að þeir tóku

x

Óðinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Óðinn
https://timarit.is/publication/205

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.