Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1888, Side 4

4
vita, að íslendingar hefði sjerstakan staf fyrir th,
sem hjeti porn. Skömmu síðar vóru honum gefnir í
iðnislaun 3 fyrstu partarnir af þeirri útgáfu Heims-
kringlu, sem kennd er við Schöning ; fleiri partar
af henni vóru ekki komnir út þá. Bókin var af-
hend Rask hátíðlega í marzmánuði 1805, og er um
það skrítin saga, sem ástvinur Rasks og skólabróð-
ir, N. M. Petersen, hefir sagt frá í æfisögu Rasks.
I.. Hejberg var þá rektor skólans ; hafði hann tek-
ið sjer stöðu við kennarastúkuna í 4. bekk og hafði
skólaþjónninn (,,pedellinn“) lagt allar verðlaunabæk-
urnar, sem átti að afhenda, á stúkuna fyrir framan
hann. Rektor leit á bækurnar, saknaði einhvers,
kallaði tiUþjónsins og sagði: „Larsen! það vantar
eina bók“. „þær voru ekki fleiri, herra rikter111,
sagði þjónninn. Rektor sagði, að það vantaði vlst
eina bók, en fjekk sama svar. Loksins skipaði hann
þjóninum að fara upp á lopt og sækja bókina, sem
þar væri. f»jónninn fór og kom aptur másandi með
þykkan foliant undir handarkrikanum, rjetti hann
að rektor og sagði: „He ! Jeg hjelt ekki, að við
ættum að taka stóra pruttukollinn þann arna líka“.
Nærri má geta, að piltunum var skemt. f>essi stóri
„pruttukoll“ var Heimskringla Rasks, allir partarnir
bundnir saman.
f>etta var þýðingarmikill viðburður i lifi Rasks.
þ>að varð honum hvöt til þess að verja til íslenzk-
unnar öllum tómstundum sinum. í Heimskringlu
sinni hafði hann bæði danska og latínska útlegging
af islenzka textanum. það vóru einu hjálparmeðöl-
in, sem hann hafði. Orðabók og málmyndafræði
bjó hann sjer til sjálfur. Hann skrifaði upp hjá sjer
hverja orðmynd, sem fyrir kom i íslenzkunni, og
1) J>. e. rektor.