Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1888, Side 5

5
hvar hana væri að finna ; þegar sama orðið kom
fyrir aptur, bar hann þá mynd saman við myndina,
sem hann áður hafði fundið, gætti nákvæmlega að,
í hverju sambandi báðar myndirnar stóðu við orðin
í kring, og fann þannig, hvort myndin var t. d.
nefnifall eða þolfall, karlkyn eða kvennkyn, eintala
eða fleirtala, nútíð eða þátíð osfrv. Svona varð mál-
myndalýsingin smátt og smátt til. þegar Rask
hafði sjeð, hvernig t. d. mörg einstök nafnorð beygð-
ust, fór hann að flokka þau eptir endingum, þau
saman, sem höfðu sömu endingar í öllum föllum, og
bjó þannig smátt og smátt til heilt beygingarkerfi,
sem hann reyndi að gera fullkomnara og fullkomn-
ara, eptir því sem kunnátta hans fór vaxandi. það
má nærri geta, hversu mikil mentandi áhrif þessi
sjálfstæða rannsókn hefir haft á sál hins unga manns.
Margir ágætir kennslufræðingar halda því fram, að
svona eigi einmitt að kenna unglingum útlend
mál; það eigi ekki að kenna börnunum neina mál-
myndafræði frá upphafi, heldur hjálpa þeim til að
draga hana sjálf smátt og smátt út úr því, sem þau
lesa. f>á finnst barninu, eins og það sjálft uppgötvi
ókunn sannindi, og þessi sannindi verða þá miklu
fremur andleg eign þess sjálfs, heldur en ef það
hefði lært málmyndafræðina utan bókar. Mörgum
mun veita þetta ervitt, þótt þeir hafi tilsögn, en
allt fjell það í ljúfa löð fyrir Rask. Rjett eptir að
hann eignaðist Heimskringlu, skrifaði hann kunn-
ingja sínum brjef, og segir honum þar, hvernig orð-
ið konungur beygist í öllum föllum, bæði í eintölu
og fleirtölu, bæði greinislaust og með greininum.
Hvilík gleði hefir það ekki hlotið að vera fyrir
Rask, þegar hann var búinn að búa sjer til yfirlit
yfir alla beygingarfræðina, og hafði unnið sigur á
öllum erviðleikum ! Kólúmbus hefir ekki verið glað-