Náttúrufræðingurinn - 1980, Blaðsíða 42

hæð skammt frá Ljósufjöllum og er
hæpið, að hún verpi í meiri hæð.
Sandlóa (Charadrius hiaticuld) er al-
gengur varpfugl með ströndinni, þar
sem skilyrði eru góð. Á láglendinu
verpur hún á sléttum, smágrýttum mel-
um, ennfremur á eyrum og lítt grónum
hólmum i stærri ám.
Á vorin getur að líta, auk varpfugl-
anna, mikinn fjölda sandlóa á leirum og
vöðlum með öðrum vaðfuglum. Líklegt
er, að fuglar þessir séu umferðarfuglar á
leið til varpstöðva í Grænlandi.
Tildra (Arenana interpres) er einnig
umferðarfarfugl. Hún heldur sig yfir-
leitt i smærri hópum og mest í grýttum
þangfjörum. Talsvert af tildru dvelst
hér sumarlangt og sennilegt er, að stöku
fuglar hafi einnig vetrardvöl.
Hrossagaukur (Gallinago gallinago) er
mjög algengur varpfugl, en nær ein-
göngu bundinn láglendinu. Þó hef ég
séð allmarga umhverfis Baulárvalla-
vatn, sem er í um 200 m hæð. Á láglendi
velur hrossagaukurinn sér einkum
hreiðurstæði í gróðursælum mýrum og
móum, einnig i kjarrlendi og rjóðrum
hraunasvæðanna.
Spói (Numenius phaeopus) er mjög al-
gengur varpfugl. Hann verpur sums
staðar á sléttum og sendnum eyjum og
bökkum við ströndina. Spóinn hefur t.d.
fundist verpandi í Bæjarey, en hún er
ein af Hausthúsaeyjum. Þá hefur hann
fundist verpandi á Hitarnesi, Skógar-
nesjunum, Stakkhamarsnesi og með
ströndinni vestur af nesinu.
Álgengastur er spóinn á láglendinu
og er nokkurn veginn jafndreifður um
það allt. Á hraunasvæðunum verpur
hann þó ekki. Hreiðurstæði velur spóinn
sér einkum á mel- og holtajöðrum, sem
umluktir eru mýrlendi, ennfremur í
graslitlum mosagrónum móum og á
sinuþúfum i mýrum. Spói er allalgengur
í allt að 150 m hæð yfir sjó.
Jaðrakan (Limosa limosa) er tiltölulega
nýr landnemi í sýslunni. Sennilegt er, að
fyrstu fuglar þessarar tegundar hafi
ílenst upp úr 1950. Sigurður Hallbjarn-
arson, Brúarhrauni, tjáði mér, að hann
hefði fyrst orðið var við jaðrakan i mýr-
lendinu umhverfis Brúarhraun árið
1953. Magnús Kristjánsson, fyrrum
bóndi að Stóra-Hrauni, sagðist fyrst
hafa tekið eftir jaðrakan við Stóra-
Hraun árið 1954. Eftir það fer fjöldi
jaðrakana vaxandi og má heita, að þeir
verpi nú viðast hvar á láglendi
Hnappadalssýslu, einkum í austasta
hluta hennar. I Staðarsveit og Breiðavik
verpur jaðrakan einnig hér og hvar.
Heimildir um hvenær jaðrakan kom
fyrst í þær sveitir hef ég ekki, en um
vorið 1960 sá ég jaðrakan skammt frá
Staðastað. Sigurður Helgason hefur
sagt mér, að hann hafi fyrst orðið var við
jaðrakan í Helgafellssveit um 1950. Nú
verpur hann viðs vegar á mýrarsvæðum
bæði í Helgafellssveit og á Skógar-
strönd.
Ste 1 kur (Tringa totanus) er mjög al-
gengur alls staðar á láglendinu að und-
anskildum hraunasvæðunum. Hann
verpur einkum i grösugu mólendi, við
túnjaðra, í mýrum og við tjarnir. Einnig
er hann algengur með ám og verpur
jafnvel á grónum eyrum. Stelkur virðist
vera algengur í allt að 150 m hæð.
120