Andvari - 01.01.1995, Blaðsíða 66

64
RAGNHILDUR RICHTER
ANDVARI
hvað það hugsaði svona um hitt og þetta, og svo væri ekki verra að fá einhverja
reglulega hetjusögu með, því þær gerast alltaf á svona stöðum. Og svo náttúrlega eitt-
hvað hjartnæmt, fólki þykir svo varið í það sem er sorglegt og fallegt, - ekki eins og
þessar sögur af fátæktinni, sem þessir kommúnistar eru alltaf að búa til, um lús og
sóðaskap og illmennsku og allskonar óþverra, sem aldrei hefur átt sér stað. Því fólk
getur nú verið þrifið og góðar manneskjur þó það sé fátækt. (58)
En Sigríður lætur ekki tilleiðast og segir svosem ekki miklu logið um lús-
ina, mikið hafi verið um hana enda erfitt að halda öllu hreinu. í huga Sig-
ríðar hefur sveitalífið hvorki yfir sér sama rómantíska bjarma og það hefur
í huga Elínar sem þekkir það aðeins af afspurn, né heldur sér hún þá sem
betur máttu sín sem illmenni, fátæktin hafi ekki síður gert menn vonda en
ríkidæmið. Þannig afneitar hún hefðbundinni andstæðuhugsun, að alltaf sé
víst hvað er rétt og hvað rangt, hverjir góðir og hverjir vondir.
Elínu tekst ekki að telja Sigríði hughvarf, hvort tveggja er að hún vill
ekki stilla sér upp fyrir framan fólk og svo hitt að hún segist ekki kunna
„að segja frá og hef heldur ekki frá neinu að segja.“ (60)
Sigríður bendir Elínu á að leita frekar til karlmanns, „þeir hafa frá svo
mörgu að segja - og tekst það svo miklu betur en okkur. Enda voru það
þeir, sem stóðu í þrekraununum, við biðum og horfðum á, það er konunnar
hlutskipti, - og getur verið ærin þrekraun á stundum, að okkur finnst.“ (59)
Þrekraunir karlmanna hafa alltaf þótt viðeigandi efni í sögur, það er Sigríði
Ijóst.
Samtalið vekur upp sárar minningar í huga Sigríðar og hún rifjar upp líf-
ið á Sæbóli á þann hátt að lesendum dylst ekki að þar er efni í margar sög-
ur:
Sæból. Baðstofan síðari hluta dags, og búið að flytja allt veraldargóss fjölskyldunnar
um borð í póstskipið til umskipunar í kaupstaðnum á suðurleið. Hún stendur þar í
auðri baðstofunni, roskin kona, níu barna móðir, og það er allt farið sem einu sinni
var. Og samt er það allt þarna: þögull, innibyrgður harmur ógæfudaganna, fögnuður
sólskinsdaganna, glaðværir hlátrar barnanna, óskir þeirra og andstreymi, ærsl og tár,
eftirvænting hennar sjálfrar, þegar hún steig sín fyrstu spor á þessu gólfi ung mær.
Framtíðardraumar hennar og unga mannsins sem nú er að verða gamall, hefur þegar
slitið taugina, sem rígbindur hana enn í sömu sporum á baðstofugólfinu, óhreinu eftir
seinasta umrótið. Hún heyrir hann kalla neðan af hlaðinu og læzt vera að athuga
hvort nokkuð sé eftir. En það er ekkert eftir. Ekkert, nema óljósir draumar um allt
sem þau ætluðu einu sinni að gera. Svo finnur hún taugina slitna, - og það er allt að
baki. (60)
En Sigríður segist hvorki kunna að segja frá né hafa frá neinu að segja.
Hennar saga verður ekki felld inn í uppskrift Elínar að góðri sögu: „flest
okkar eiga í hjartanu dofinn blett þar sem taugin slitnaði, - það er ekkert
mál til fyrir hann.“ (54)