Iðunn : nýr flokkur - 01.07.1929, Blaðsíða 133
IÐUNN
Bækur 1928.
323
margur kýs fremur leiðsögn eldhugans og bardagamannsins, sem
reiðir refsivönd að misfellum samtíðar sinnar og horfir langsýnum
augum inn í hin fyrirheitnu lönd framtíðarinnar. —
Gunnar M. Magnuss er nýr höfundur — „Fiðrildi" fyrsta bók
hans. Ber hún og nokkur merki þess, að hér sé byrjandi á ferð.
Eru nokkrar misfellur á máli á stöku stað — orð ekki rétt hneigð
o. s. frv. — þótt höf. riti yfirleitt gott mál og viðfeldinn stíl. Um
sálarlífslýsingar er hér naumast að ræða, að minsta kosti ekki um
sálfræðilega þróun. Viðvaningsbragur er og á frásögninni sumstaðar,
t. d. í „Yfir flóann".
Sögurnar eru 11 talsins — ef sögur skyldi kalla. Höf. temur
sér þá íþrótt að skrifa sögur, þar sem ekkert gerist. Er það vafa-
söm leið fyrir byrjanda, því miklu er það minni vandi að halda
athygli lesanda fastri við sögu, sem straumur atburða er í, heldur
en við aðra, sem helzt verður að líkja við stöðupoll. í þessari
bók er um helmingur sagnanna slíkir stöðupollar. Ritsmíðar eins
og „Seiðkonan", „Sólardraumur", „Vorheiði" o. fl. er eiginlega
rangt að kalla sögur. Aðrar eru sögubyrjun, þar sern merg máls-
ins vantar gersamlega. „Kvöldvaka" t. d. er í raun og veru inn-
gangur að draugasögu, en þegar draugagangurinn ætti að réttu lagi
að byrja, dettur botninn úr, og lesandinn situr gapandi eflir ein-
hverju meiru, sem hvergi finst.
En í þessum brotum bregður þó stundum fyrir nokkurri athug-
unargáfu; ýmsu er þar Iaglega lýst og víða vel komist að orði.
„Brúin" er nýstárleg saga að því Ieyti, að hún gerist handan
við landamæri lífs og dauða. En ekki finst mér mikið til hennar
koma. Meðferðin á efninu ekki svo frumleg eða merkileg, að sag-
an nái styrkum tökum á huganum.
Enn vel ég nefna tvær sögur í bókinni: „Síðasti þátturinn" og
iiA uppsiglingu". Þær eru báðar góðar, og heföu þó getað verið
betri, ef höf. hefði ekki skemt þær í lokin — aðra með þvf, að
fella hana ekki af í tíma, hina með því að lála hulin öfl grípa inn
°g heldur flötum orðalengingum um það. En þessar sögur báðar
gefa vonir um, að höf., sem sennilega er kornungur maður, muni
*ueð aldri og þroska geta skrifað eitthvað athyglisvert. —
]. Magnús Bjarnason er okkur Austur-Islendingum að góðu
*<unnur. Alt frá því, er hann gaf út Eirík Hansson fyrir mörgum
herrans árum, hefir hann átt allmikil ítök í íslenzkum lesendum
hórna megin hafs. Nú hefir Ársæll Árnason gefið út heilmikið safn