Tímarit lögfræðinga - 01.10.2004, Blaðsíða 107

ekki EES-samningnum og á hvaða grundvelli skuli byggja niðurstöðu í þeim
efnum.
Málsatvik voru þau að H var gert að greiða 24,5% virðisaukaskatt af
tollverði bóka á ensku sem hann flutti inn frá Bretlandi og Þýskalandi, en 14%
virðisaukaskattur var lagður á innlendar bækur, sbr. 6. tl. 14. gr. laga nr. 50/1988
um virðisaukaskatt. Taldi H að þessi mismunur færi í bága við 14. gr. EES-
samningsins og krafðist þess að úrskurður ríkistollanefndar þar um yrði felldur
úr gildi og honum endurgreiddur ofgreiddur virðisaukaskattur sem næmi
þessum mismuni. Með úrskurði Héraðsdóms Reykjavíkur 27. nóvember 2000
var ákveðið að leita ráðgefandi álits EFTA-dómstólsins um eftirtalin atriði:
1. Er það samrýmanlegt EES-rétti, sérstaklega 14. grein og 10. grein EES-samn-
ingsins, eða eftir atvikum 4. gr., að samkvæmt íslenskum lögum um virðisaukaskatt sé
lagður hærri virðisaukaskattur á bækur á erlendum tungumálum (24,5%) heldur en á
bækur á íslensku (14%), og svo háttar til, að bækur á íslensku eru almennt gefnar út á
íslandi, en bækur á öðrum tungumálum eru almennt gefnar út utan Islands, þar á
meðal í öðrum EES-ríkjum? 2. Sérstaklega er um það spurt, (a) hvort skýra beri 14.
grein EES-samningsins svo, að bækur á íslensku og bækur á öðrum tungumálum
teljist vera sams konar framleiðsluvörur í merkingu ákvæðisins, eða (b) hvort
mismunandi skattlagning bóka eftir tungumáli með framangreindum hætti sé til þess
fallin að veita innlendri bókaútgáfu óbeina vemd. 3. Réttlætir það framangreindan
mismun á gjaldstigi virðisaukaskatts, ef með hinu lægra gjaldstigi á bækur á íslensku
vakir fyrir stjómvöldum að treysta íslenska tungu? 4. Er vald íslenska ríkisins til
álagningar virðisaukaskatts því til fyrirstöðu, að reglum EES-réttar, sérstaklega 14.
grein og 10. grein EES-samningsins, verði beitt í málinu? 5. Ef svarið við spum-
ingunum hér að framan felur það í sér að reglur um virðisaukaskatt af bókum séu
ósamrýmanlegar EES-samningnum, er spurt hvort samningurinn eða aðrar reglur sem
af honum leiði hafi að geyma ákvæði sem mæli fyrir um það hvaða reglum skuli beitt
þegar ósamræmi er milli reglna landsréttar og reglna sem leiða af EES-samningnum.
Niðurstaða EFTA-dómstólsins36 var í fyrsta lagi sú að almennt tæki EES-
samningurinn ekki til skattkerfa aðildarríkjanna. Skattkerfi séu hins vegar
aðeins samrýmanlegt EES-rétti ef þau markmið sem þau stefna að séu sjálf
samrýmanleg kröfum EES-samningsins og ef viðkomandi reglur eru þannig að
þær stýri hjá allri beinni og óbeinni mismunun gagnvart framleiðsluvörum sem
fluttar eru inn frá öðrum EES-rrkjum og hvers kyns vemd í þágu innlendrar
samkeppnisvöm.
36 í stuttu máli vom heildamiðurstöður EFTA-dómstólsins þessar: l.Vald aðildarríkis EES til
álagningar á virðisaukaskatti útilokar ekki að EES-reglum sé beitt. 2. Ákvæði í landslögum EES-
ríkis sem mælir svo fyrir að virðisaukaskattur á bækur á tungu þess ríkis sé lægri en á bækur á
erlendum tungumálum em andstæð 14. gr. EES-samningsins. 3. Slík ákvæði í landslögum verða
ekki réttlætt með vísan til þeirra almannahagsmuna að styrkja stöðu þjóðtungunnar. 4. Þegar
ákvæði landslaga samrýmast ekki 14. gr. EES samningsins, og sú grein hefur verið innleidd í
landslög, er upp komin staða sem skuldbinding EFTA-ríkjanna í bókun 35 gildir um, en hún er reist
á þeirri forsendu að EES-löggjöf sem innleidd hefur verið í landslög skuli hafa forgang.
401