Tímarit lögfræðinga - 01.10.2004, Blaðsíða 29

byggjast á vísindalegum rökum og þær mættu ekki ganga lengra en nauðsynlegt
væri. Ráðstafanimar mættu ekki valda mismunun og yrðu að vera gagnsæjar og
í samræmi við aðgerðir sem þegar hefur verið gripið til. Dómstóllinn taldi að
uppfylla yrði eftirtalin skilyrði svo að liægt væri að beita varúðarreglunni. í
fyrsta lagi þyrfti að liggja fyrir hvaða tjón gæti hlotist og í öðru lagi yrði að fara
fram heildarmat á þeirri hættu sem steðjaði að heilsu fólks sem byggðist á eins
nýlegum vísindalegum upplýsingum og völ væri á. EFTA-dómstóllinn bætti því
við að varúðarreglan gæti aldrei réttlætt gerræðislegar ákvarðanir og gæti
aðeins við mjög sérstakar aðstæður réttlætt að miðað væri við að áhætta væri
engin (zero-risk). Stefna norskra yfirvalda um efnabætt matvæli uppfyllti ekki
þessi skilyrði og braut því í bága við 11. gr. EES-samningsins.
4.9 Kjarasamningar og samkeppnisreglur
í máli Sambands norskra stéttarfélaga o.fl. gegn aðildatfélögum Alþýðu-
sambands Noregs o.fl.f3 nr. E-8/00, var deilt um það fyrir norskum félagsdómi
hvort tiltekin norsk sveitarfélög hefðu brotið gegn ákvæðum kjarasamninga
starfsmanna sveitarfélaga þegar þau færðu lífeyrissjóði sína frá fyrirtækinu
Kommunal Landspensjonskasse (KLP), sem er gagnkvæmt líftryggingafélag að
öllu leyti í eigu aðildarfélaga Alþýðusambands Noregs, til annarra trygginga-
félaga. Sveitarfélögin héldu því fram að nokkur ákvæði kjarasamninganna
brytu í bága við 53. og 54. gr. EES-samningsins. EFTA-dómstóllinn taldi að
meta yrði tengslin milli kjarasamninga annars vegar og samkeppnisreglna EES-
réttar hins vegar í ljósi meginreglu sem Evrópudómstóllinn setti fram í Albany-
málinu.64 Dómstóllinn komst á þessum grundvelli að þeirri niðurstöðu að hin
umdeildu ákvæði féllu prima facie utan gildissviðs 53. gr. EES-samningsins.
Meti dómstóll aðildarríkisins það hins vegar svo að ákvæðin stefni í reynd ekki
að yfirlýstum markmiðum geti þau, í ljósi raunverulegra markmiða, fallið undir
53. gr. EES-samningsins. Ef sú væri raunin og komist væri að þeiiri niðurstöðu
að þessi ákvæði gerðu sveitarfélögunum í raun skylt að kaupa tryggingar frá
tilteknum tryggingafélögum, sem þar af leiðandi útilokaði eða takmarkaði mjög
valmöguleika þeirra, gætu þessi ákvæði talist samkeppnishamlandi í skilningi
53. gr. EES-samningsins. Dómstóllinn minnti samt sem áður á að tillit yrði að
taka til þess að aðilar sem stæðu að gerð kjarasamninga gerðu það í góðri trú.
Dómstóllinn sagði einnig að dómstóll aðildarríkis þyrfti að hafa heildaráhrif
kjarasamninga í huga þegar skoðaðir væru hinir fjölmörgu þættir þeirra. Þegar
metið væri hvort samningur raski samkeppni og brjóti þar með í bága við 53.
gr. EES-samningsins þyrfti úrlausn að byggjast á viðeigandi lagareglum að
teknu tilliti til efnahagslegra þátta. Fleiri ákvæði kjarasamninga geti sameigin-
lega stefnt að eða leitt til röskunar á samkeppni í skilningi 53. gr. EES-samn-
63 Skýrsla EFTA-dómstólsins 2002, bls. 114.
64 Mál nr. C-67/96 Albany International BV gegn Stichting Bedrijfspensioenfonds Textielindustrie,
1999 ECR, 1-5751.
323