Tímarit lögfræðinga - 01.10.2004, Blaðsíða 116

hefði leitt af dómafordæmum varðandi áhættutöku væri ekki andstæð ákvæðum
tilskipananna. Hæstiréttur byggði síðan niðurstöðu sína á ákvæðum umferðar-
laga um eigin sök bótakrefjanda og gerði honum að greiða 2/3 hluta tjóns síns.
Hæstiréttur Islands var í þessu máli skipaður 7 dómurum og voru sex þeirra
sammála um dómsniðurstöðuna. Einn dómaranna skilaði sératkvæði þar sent
fram kemur að hann teldi ekki nauðsynlegt að taka afstöðu til þess hvort
dómvenja varðandi áhættutöku stangaðist á við tilskipanir þær sent um ræddi.
Þó væri ekki einsýnt að reglan um áhættutöku, sem leiddi af dómvenju, sam-
rýmdist tilskipununum né heldur væri það Ijóst að Hæstiréttur túlkaði dóma-
framkvæmd dóms Evrópubandalaganna á réttan hátt.
Að mati sumra má halda því fram að Hæstiréttur íslands hafi litið framhjá
áliti EFTA-dómstólsins í Finanger-málinu með því að vísa í dómaframkvæmd
dóms Evrópubandalaganna.49 I því sambandi kann að vera rétt að meta hlutina
af meiri varfæmi, því að Hæstiréttur lagði í úrlausn sinni mikla áherslu á ólrka
málavexti og ólíkan lagalegan grunn í þeim tveimur málum sem hér um ræðir.
3.2 Önnur mál
I dómasafni Hæstaréttar íslands fundust ekki fleiri dæmi um tilvísanir í
dóma EFTA-dómstólsins í málum sem ekki varða ísland beint. Fleiri mál
komu hins vegar í ljós þegar umræður á Alþingi og þingskjöl með lagafrum-
vörpum voru skoðuð. Þar gætir áhrifa ákvarðana EFTA-dómstólsins með þeim
hætti að vísað er til þeirra, annað hvort til að styðja breytingartillögur eða til
skýringar á þeim. Sem dæmi má nefna Restmark-málið um lögmæti finnsku
áfengissölunnar, TVlOOO-málið um rétt aðildarríkja samkvæmt EES-löggjöf til
að hindra sjónvarpsútsendingar og Eidesund-málið urn túlkun á tilskipun
varðandi réttindi launþega þegar um aðilaskipti að fyrirtækjum er að ræða.
Hið svokallaða Restmark-mál50 fjallaði um það hvort einokunarsala ríki-
sins á áfengi í Finnlandi samræmdist 11. og 16. gr. EES-samningsins. EFTA-
dómstóllinn komst í aðalatriðum að þeirri niðurstöðu að túlka bæri 11. gr. EES
þannig að hún banni í aðildarríki ráðstafanir sem fela í sér að ríkiseinkasölur
hafi einkaleyfi á innflutningi á áfengi, að svo miklu leyti sem EES-samningur-
inn tekur til þess og það er upprunnið í aðildarríkjum samningsins, eða beit-
ingu ákvæða landsréttar sem varða viðskipti á EES-svæðinu og mæla fyrir um
samþykki ríkiseinkasölunnar fyrir innflutningi og frjálsri dreifingu slíkrar vöru
þótt samþykki sé veitt sjálfkrafa. Það kemur einnig fram í áliti dómstólsins að
slíkar ráðstafanir verði ekki réttlættar á grundvelli 13. gr. EES-samningsins um
almannaheilbrigði, þar sem unnt sé að ná því markmiði með ráðstöfunum sem
í minna mæli feli í sér hindrun vöruflutninga. Það var álit dómstólsins að ríkis-
49 Sjá Stefán Már Stefánsson: „Er den rádgivende udtalese af EFTA-domstolen i sag E-l/99
(Veronika Finanger) rigtig?" Lov og Rett. Norsk Juridisk Tidsskrift. 41. árgangur 2002, bls. 467-480.
50 Mál E-l/94 Ravinoloisijain Liiton Kustannus Oy Restamark. Skýrsla EFTA-dómstólsins 1994-
1995, bls. 17.
410