Uppeldi og menntun - 01.01.2006, Blaðsíða 21

21
skurða á um gagnsemi þeirra sjálfsmatsnálgana sem hér voru lagðar til verður líka að
skoða að hve miklu leyti var farið eftir þeim atriðum sem kenningarnar byggjast á.
Þarna var nokkur munur milli skóla.
Framhaldsskólarnir (C og D) fengu báðir styrk til starfsins og gátu teflt fram nokkuð
stórri sveit starfsfólks sem var áhugasamt um matið. Það skipti með sér verkum og
dreifði valdi nokkuð jafnt sín á milli. í þessum hópi fóru fram miklar umræður og
niðurstöður voru gaumgæfðar vandlega. Þar var því bæði fylgt valdeflingu og rök-
ræðulýðræði. Grunnskólarnir (a og B) höfðu ekki sótt um styrk til sjálfsmatsstarfsins
og höfðu því færra fólki á að skipa til starfsins. Þetta háði til dæmis grunnskóla a veru-
lega, þar sem aðeins tveir kennarar tóku að sér starfið og annar hætti meðan á því stóð.
Þarna er stoðunum mjög greinilega kippt undan rökræðulýðræðinu í miðjum klíðum.
Þrátt fyrir þetta tókst skólanum að vinna mjög metnaðarfullt matsverkefni, en fram-
hald þess starfs er algerlega í óvissu. aðferðarheldni grunnskóla B var einnig nokkuð
völt, a.m.k. á vissum tímabilum í ferlinu. Þar er þó unnið gott starf að sjálfsmati, en á
öðrum forsendum en hér var lagt upp með, a.m.k. að einhverju leyti.
Þessi munur á aðferðarheldni milli skóla endurspeglast í niðurstöðunum. Ef borið
er saman hvaða skólar taka mestum framförum milli ára er ljóst að framhaldsskól-
arnir tveir hafa vinninginn fram yfir grunnskólana og að grunnskóli a dregst aftur úr
hinum. Þar verður þó að taka tillit til þess að aðrar breytingar urðu þá á skólastarfinu
sem gátu valdið vanda meðan þær gengu yfir. Oft er sársaukafullt að skipta um stjórn-
endur og það tekur nýjan stjórnanda stundum einhvern tíma að ná samheldni meðal
starfsfólks á nýjan leik. Þessar niðurstöður benda þó eindregið til þess að aðferðirnar
sem lagt var upp með dugi til að auka ánægju starfsfólks og tilfinningu þess fyrir því
að skólinn hvetji það og styðji.
Hér voru ekki tök á að nota tilraun eða hálftilraun til að bera saman hvernig aðferð-
irnar skiluðu árangri. Sú rannsóknaraðferð sem notuð var, margar langtímaaðferðir í
takt við það sem Chatterji (2004) setti fram, skilaði þó því að hægt er að draga álykt-
anir um árangur aðferðarinnar út frá því mynstri sem fram kom. Þær aðferðir sem
notaðar voru vörpuðu ljósi á ferlin sem lágu að baki tölfræðilegum samanburði á milli
skólanna. Þar kom greinilega fram að því betur sem skólarnir héldu sig við aðferð-
ir valdeflingar og rökræðulýðræðis, þeim mun meiri ánægja varð meðal kennara og
þeim mun faglegar fannst þeim að skólastarfinu staðið. Þótt tilraunir hafi verið mikið
lofaðar sem besta aðferðin til að meta ólíkar aðferðir í skólastarfi hefði tilraun ekki get-
ið dregið fram það sem lá að baki árangri í þeim skólum sem hér voru skoðaðir.
Stig Fullans (2001) áttu öll við í þessari könnun. Rannsakendurnir hjálpuðu til
við upphafsvinnuna við matsátakið og hjálpuðu kennurum og skólastjórnendum að
vinna sig í gegnum framtíðarsýn í matinu með því að finna viðeigandi matsspurning-
ar og gera síðan áætlanir um að safna gögnum til að svara þeim. Rannsakendurnir
hittu síðan starfsfólkið eftir að búið var að hrinda matsverkefninu í framkvæmd til að
hjálpa til við að ákveða meðferð gagnanna. Þrír skólanna (B, C og D) eru allir komnir
á það stig að geta unnið sjálfstætt að matinu eftir þriðju umferð gagnaöflunar, þannig
að sjálfsmat verði eðlilegur hluti starfsins. Fullan (2001) segir að mat sé nauðsynlegur
þáttur allra breytinga svo að hægt sé að byggja framtíðaráætlanir á hlutlægum gögn-
SIGURLÍnA DAVÍÐSDÓTTIR, PEnELoPE L ISI