Uppeldi og menntun - 01.01.2006, Blaðsíða 114

114
ættu að verulegu leyti samleið í námi og fengju aðgengi að námsgreinum sem væru
hluti af námi á öðrum brautum. Þannig varð námsframboð fjölbreyttara og í fjölbrauta-
kerfinu reyndist hagkvæmara að reka skólana þar sem nemendur á mismunandi
brautum voru saman í áföngum í ákveðnum greinum. Fjölbrautaskólar voru stofnaðir
víða um land þar sem fyrir voru iðnskólar og gagnfræðaskólar eða framhaldsdeildir í
bóknámi. Á þessum grunni byggðu nýir skólar og þróunin varð sú á skömmum tíma
að flestir þessara skóla fengu heimild til að útskrifa stúdenta og bættu og juku fram-
boð á iðnnámi.
Skipulag og kennslufyrirkomulag breyttist einnig verulega. Mesta breytingin var
tilkoma áfangakerfis sem hlaut skjóta útbreiðslu í skólunum. Sú kerfisbreyting um-
bylti framhaldsskólunum. allt nám var brotið upp í einingar og áfanga. í áfangakerfi
ráða nemendur námshraða með því að velja fjölda eininga á námsönn. Ljúki nemandi
ekki áfanga þarf hann að glíma við hann aftur en neyðist ekki til að endurtaka heilt
námsár. Margir aðrir kostir fylgja áfangakerfi og lúta flestir að því að nemendur beri
sjálfir meiri ábyrgð á námi sínu og skipuleggi það að hluta til eftir eigin áhugasviði
og getu.
Ein nýjung enn sem tekin var upp á síðasta þriðjungi síðustu aldar og markaði
tímamót var öldungadeildir fyrir fullorðið fólk sem ekki hafði átt kost á framhalds-
skólanámi eða ekki lokið því af öðrum ástæðum en fékk áhuga síðar. Öldungadeildir
voru stofnaðar í mörgum skólum og hafa útskrifað fjölda nemenda af ýmsum braut-
um. Þær voru kærkomin viðbót við skólakerfið og veittu mörgum tækifæri til frekari
menntunar sem annars hefðu ekki notið hennar.
allar þær nýjungar og gagngeru breytingar sem hér hafa verið nefndar stefndu
í eina átt. Nám í framhaldsskóla varð aðgengilegra fyrir stærri og breiðari hóp. Fjöl-
breytni, bæði er varðar form og innihald, jókst að mun. Stefnt var að því að gera hvort
tveggja í senn; að veita æ fleiri ungmennum framhaldsskólamenntun og þjóna um leið
vaxandi samfélagi með vinnumarkaði sem jókst að fjölbreytni og umfangi.
Þegar litið er til baka er augljóst hvílíku grettistaki var lyft til þess að laga skólastig-
ið að umhverfinu. Hreyfiafl breytinganna var skólastarfið sjálft og úr því spruttu þær.
Þarfir og velferð nemenda og samfélags knúði þær áfram. Stjórnendur og kennarar
skólanna urðu fyrstir til að skynja nauðsyn þessarar þróunar og gerðust frumkvöðlar
í að vinna henni brautargengi. Hún leiddi af sér nýja tegund skóla, gjörbreytt skipulag
náms og nýtt innihald og kennsluaðferðir. Segja má að grasrótin hafi ráðið ferðinni
með vitneskju og samþykki menntamálayfirvalda. Síðan voru sett lög og reglugerðir
sem lögfestu hinn nýja framhaldsskóla.
Lög um framhaldsskóla frá 1988 kveða á um að allir sem lokið hafa grunnskóla-
námi eigi rétt á að hefja nám í framhaldsskóla (Lög­ um framhal­dsskól­a nr. 57/1988). Ekki
er kveðið á um miklar breytingar á námsframboði. Einungis eru skilgreindar bóknáms-
brautir til stúdentsprófs og iðnnám auk ýmissa sérskóla á framhaldsskólastigi. allir
nemendur áttu rétt á skólavist í framhaldsskóla en hann átti enn langt í land að veita
öllum nemendum nám við hæfi.
Lög um framhaldsskóla frá 1996 ganga feti framar (Lög­ um framhal­dsskól­a nr.
80/1996). Ekki er einungis kveðið á um að allir sem lokið hafa grunnskólanámi eða
V IÐHoRF