Uppeldi og menntun - 01.01.2006, Blaðsíða 90

0
sakanda má segja að ég sitji við fleiri en eitt borð. Ég er listamaður, var myndlistakenn-
ari við Myndlistaskólann á akureyri um langt skeið, og er nú lektor við Háskólann á
akureyri. auk þess voru tíu ungmenni af þeim tuttugu sem tóku þátt í rannsókninni
nemendur mínir í átta til tólf ár. Segja má að fyrirbærið sem rannsakað var snerti mig
óhjákvæmilega. Þar af leiðandi er nauðsynlegt að taka fram að megintilgangurinn var
að fanga myndirnar sem ungmennin höfðu málað út frá eigin reynslu, að raddir þeirra
heyrðust og áhrif þeirra yrðu sýnileg. Huglægni mína sem rannsakanda ber að við-
urkenna en jafnframt ber að skoða hugsanlega gagnsemi hennar. Eisner (1998) telur
sérkunnáttu (e. connoisseurship) rannsakanda auka áreiðanleika rannsóknar. Þetta
beinir sjónum að kostum og hugsanlegum göllum hlutverks míns. Sú staðreynd að ég
þekkti mína nemendur betur en nemendur sem stunduðu einungis nám í reglulegum
grunnskóla segir mér eftir á að stutt forviðtal við þá síðarnefndu hefði verið gott og
fært þeim jafnari stöðu gagnvart mér.

Þátttakend­ur­
Tuttugu unglingar á aldrinum þrettán til sautján ára tóku þátt í rannsókninni. annars
vegar sex stúlkur og fjórir piltar sem fá kennslu í myndlist í grunnskóla sínum, hins
vegar fimm stúlkur og fimm piltar sem höfðu valið að sækja aukalega nám í myndlist
á sérstökum námskeiðum fyrir börn og unglinga í Myndlistaskólanum á akureyri.
Stuðst var við markmiðsúrtak (Patton, 1990) við val á nemendum og eftirtalin atriði
höfð til hliðsjónar: a) að nemandinn byggi yfir grundvallarkunnáttu til myndrænnar
tjáningar; b) að myndlist sé ánægjuleg en ekki leiðinlegt streð.
Nemendur grunnskólans voru valdir með aðstoð myndlistakennara skólans en við
val nemenda úr Myndlistaskólanum var litið til þess að þeir hefðu lagt stund á mynd-
list við skólann í sex ár í það minnsta .2
Gr­eining­
í eigindlegri greiningu viðtalanna var leitað að þemum sem lýstu þeim skilningi sem
ungmennin sjálf lögðu í myndsköpun í daglegu lífi sínu, hvernig þau túlkuðu mynd-
verk sín og tengsl þess við sjálfsmótun. Notuð var aðleiðsluaðferð, þ.e. samanburður
og flokkun þar til hugtakaflokkar (frumhugtök), þemu og mynstur komu í ljós. í raun
þýddi þetta lestur línu fyrir línu og samanburð á viðtalstextanum við frumhugtökin
sem birtust þar til rannsakandi öðlaðist skilning á viðtölunum. Flokkunin veitti ýmiss
konar upplýsingar um hugtökin sem þróuðust. Sambönd og mynstur milli hugtaka-
flokka voru könnuð með tilliti til endurtekninga og tvíræðni og síðan endurskilgreind
eftir þörfum.
2 Sex ár er lágmarkstími sem ætlaður er til að ljúka barnanámskeiðum skólans.
H LU T V ER K MY n DS Kö PU n A R Í DAG L EG U L Í F I U n G M En n A