Uppeldi og menntun - 01.01.2006, Page 25

Uppeldi og menntun - 01.01.2006, Page 25
2 Kr­iStJÁn Kr­iStJÁnSSon Lífsleikni og tilfinningagreind Ein nýjast­a t­ískubyl­g­jan í siðfræði­ og­ l­ífsl­eiknikennsl­u á al­þjóðl­eg­um mennt­avet­t­vang­i er kennd við „fé­l­ag­sþroska­ og­ t­il­finning­anám“ og­ á ræt­ur í hug­myndinni um „t­il­finning­a­ g­reind“ sem Daniel­ Gol­eman hefur g­ert­ fræg­a . Í nýl­eg­ri handbók um l­ífsl­eikni fyrir forel­dra og­ kennara á Ísl­andi, sem er kveikjan að eft­irfarandi rit­g­erð, ræður þessi hug­mynd ríkjum . Arist­ót­el­es er venjul­eg­a t­al­inn andl­eg­ur l­ærifaðir kenning­arinnar um t­il­finning­ag­reind og­ þýðing­u hennar . Vissul­eg­a er marg­t­ skyl­t­ með kenning­u Arist­ót­el­esar um t­il­finning­aþroska og­ t­il­finning­adyg­ðir og­ nút­íma hug­myndum um fé­l­ag­sþroska­ og­ t­il­finning­anám . Í rit­g­erðinni eru hins veg­ar reifaðar ýmsar efasemdir um að þessi skyl­dl­eiki rist­i eins djúpt­ og­ oft­ er æt­l­að . Frá arist­ót­el­ískum sjónarhól­i skort­ir hug­myndir Gol­emans og­ höfunda ísl­ensku handbókarinn­ ar siðferðil­eg­a dýpt­ . Þeg­ar þar við bæt­ast­ marg­hát­t­uð aðferða­ og­ kennsl­ufræðil­eg­ vandamál­ sem t­eng­jast­ innl­eiðing­u t­il­finning­ag­reindar í skól­ast­ofunni er spurning­ hvort­ ekki væri nær að hal­l­a sé­r fremur að Arist­ót­el­esi sjál­fum en Gol­eman . innGanGUr Þetta er hin þriðja og síðasta í flokki ritgerða minna um námsgreinina lífsleikni, sem innleidd var í íslenska skólakerfið frá leikskóla til framhaldsskóla með aðalnámskrán- um frá 1999, og birst hafa í þessu tímariti. í fyrstu ritgerðinni (Kristján Kristjánsson, 2001) reyndi ég að setja efnisleg og aðferðafræðileg grunnþemu lífsleikninámskránna í alþjóðlegt samhengi og flokka þau eftir tveimur aðgreinandi þáttum: al­þjóðahyg­g­ju andspænis afst­æðishyg­g­ju og innt­akshyg­g­ju andspænis formhyg­g­ju. Niðurstaða mín var sú að gildi lífsleikninnar væru alþjóðleg (sammannleg grunngildi) og aðferðafræði- lega áherslan greinilega á inntak (fjölhyggju um aðferðir og mat) fremur en tiltekið afmarkað form. Lífsleiknin íslenska telst því miða að „beinaberri“ (e. non-expansive) lífsgildafræðslu samkvæmt flokkunarkerfinu sem notað var. Þá reyndi ég að halda uppi vörnum fyrir fræðslu af þessu tagi með því að svara helstu andmælum sem beinst hafa gegn „skapgerðarmótun“ (e. character education) en það er þekktasta og jafnframt umdeildasta afbrigði beinaberrar lífsleikni. í annarri ritgerðinni (Kristján Kristjánsson, 2003) bar ég síðan beinabera lífsleikni saman við eina tegund „holdtek- innar“ (e. expansive) lífsleikni (efnisleg afstæðishyggja í bland við aðferðafræðilega Uppeldi og menntun 1. árgangur 1. hefti, 2006
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126

x

Uppeldi og menntun

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.