Uppeldi og menntun - 01.01.2006, Side 62

62
fótboltanum. athugasemd Dóru um að það væri ekki hægt að nota bara sexhyrninga
sýndi djúpan skilning á þakningu og eiginleikum tví- og þrívíðra forma. Þessi reynsla
mín var í samræmi við niðurstöður rannsókna Fennema o. fl. (1993) og Wood o. fl.
(1991) um að þegar nemendur sýna aukinn skilning á viðfangsefnunum halda kennar-
ar áfram að þróa nýjar leiðir við kennsluna sem leiða til bætts námsárangurs.
Mér fannst mikilvægt að nemendur kynntust því að rúmfræði er hluti af daglegu
lífi okkar og umhverfi og að þekking á rúmfræði getur nýst við margs konar aðstæður.
Það var því eðlilegt að gefa þeim tækifæri til þess að nýta hana við myndsköpun og
einnig til rannsókna á umhverfi sínu. Með því að biðja nemendur ekki einungis um
að rannsaka heldur einnig skapa sín eigin verk í framhaldi af rannsóknum sínum var
ég að hvetja þá til að nýta þekkingu sýna til að móta með sér nýja sýn á rúmfræði.
Því meiri þekkingu og dýpri skilning sem nemendur sýndu þeim mun meira ögrandi
verkefni fannst mér ég geta lagt fyrir þá. Þegar nemendur kynntu verkefni sín kom
skýrt í ljós að þeir voru færir um að nota hugtök rúmfræðinnar við kynningar sínar og
sýndu djúpan skilning á þeim í umræðum sínum. Þetta er í samræmi við hugmyndir
Glasersfeld (1995) um mikilvægi hugatakanotkunar og umræðna um verkefni. Kenn-
arinn ber ábyrgð á að leggja verkefni fyrir nemendur sem hvetja til rannsókna og um-
ræðna. v­erkefnin og vinnubrögðin valdi ég á grundvelli þekkingar minnar og ígrund-
unar á samskiptum mínum við nemendur (Jaworski, 1998).
Dæmin sem ég gaf um reynslu mína af kennslu nemenda í fyrsta bekk eru ólík
þeim sem ég gaf um kennsluna í fjórða bekk. Ég þekkti nemendur mína í fjórða bekk
mjög vel. Ég hafði þróað vinnubrögð mín með þeim í þrjú ár og hafði reynslu af því
að ég gat leyft mér að leggja fyrir þá ögrandi verkefni sem urðu til í samstarfi okkar.
Þegar ég fékk nýjan hóp nemenda stóð ég frammi fyrir því erfiða verkefni að kynnast
nemendum og læra að skilja hvernig hver einstaklingur hugsar við nám sitt. Þekking
mín á rannsóknum Carpenter og félaga (1984, 1995, 1999) auðveldaði mér að greina
skilning þeirra á tölum og reikniaðgerðum.
Reynslan sem ég hef aflað mér við þessa rannsókn hefur stöðugt mótað hugmyndir
mínar og viðhorf til kennarastarfsins. Ég hef lært að skilja hve nám er flókið ferli og að
hver einstaklingur verður að fá svigrúm til að skapa sér þekkingu á eigin forsendum.
Hlutverk kennarans er að hlúa að því að nám geti átt sér stað. Til þess þarf hann að
vera vakandi fyrir að skapa nemendum sínum aðstæður til að glíma við ögrandi við-
fangsefni sem hjálpa þeim að skerpa skilning sinn og máta hann við fyrri reynslu sína
og þekkingu. Hver einstaklingur þarf að rækta sjálfur með sér vilja og viðhorf til að
vinna meðvitað að þroska sínum, það gerist ekki sjálfkrafa. John Mason hefur hjálpað
mér að dýpka skilning minn á hve flókið ferli nám er og kýs ég því að enda þessa grein
á orðum hans: „Ég get ekki breytt öðrum en ég get unnið að því að breyta sjálfum
mér“ (Mason, 2002, bls. xii).
AÐ LæRA AF E IG In KEnnSLU