Uppeldi og menntun - 01.01.2006, Qupperneq 75

Uppeldi og menntun - 01.01.2006, Qupperneq 75
7 og frávikshegðunar endurspegli þá staðreynd fyrst og fremst að unglingar sem flytji búferlum á unglingsaldri sýni að jafnaði meiri frávikshegðun en hinir sem ekki flytji, sem aftur framkalli tölfræðilegt samband milli búsetuóstöðugleika og frávikshegðun- ar á grenndarstiginu. í stuttu máli sagt gætu framangreind sambönd verið tilkomin einvörðungu vegna þess að heimilisaðstæður unglinga tengjast frávikshegðun þeirra sjálfra. Ef svo er væri grenndarsamfélagsnálgun okkar í raun óviðeigandi (sbr. Robin- son, 1950), enda væri þá eðlilegast að skoða samböndin á einstaklingsstiginu, líkt og gert hefur verið í fyrri rannsóknum hérlendis. Spurningin sem við viljum svara nú er því sú hvort félagsgerðareinkenni grenndar- samfélagsins tengist frávikshegðun unglinga, þeg­ar persónul­eg­um aðst­æðum þeirra sjál­fra er hal­dið st­öðug­um. Nota má fjölstigagreiningu til þess að skilja á milli grenndaráhrifa og einstaklingsstigsáhrifa (Bryk og Raudenbush, 1992). Greining af þessu tagi svarar því hvort félagsgerðareinkenni skólahverfisins hafi tölfræðileg tengsl við meðalfrá- vikshegðun á grenndarstiginu, þegar tillit er tekið til þeirra tölfræðilegu áhrifa sem persónulegar aðstæður unglinga hafa á frávikshegðun þeirra sjálfra. Áhrif af þessu tagi eru kölluð samhengisáhrif, eins og áður segir.4 í töflu 4 koma fram niðurstöður úr fjölstigagreiningunni. Fyrsta röðin í töflunni sýnir (óstöðluð) heildaráhrif hvers félagsgerðarþáttar á umfang frávika í skóla- hverfum (allar jöfnur merktar bókstafnum a). Til dæmis sýnir jafna 1a heildaráhrif fjölskyldustöðugleika á umfang afbrotahegðunar og jafna 2a sýnir heildaráhrif fjöl- skyldustöðugleika á fíkniefnaneyslu. Heildaráhrif téðra félagsgerðarþátta á umfang frávikshegðunar eru umtalsverð og tölfræðilega marktæk (eins og reyndar kom fram í töflu 2). Næsta röð í töflunni sýnir aftur á móti samhengisáhrif (e. contextual effect) félagsgerðareinkenna á frávikshegðun, það er áhrif tiltekins félagsgerðareinkennis grenndarsamfélagsins á umfang frávikshegðunar, þegar tekið er tillit til þeirra töl- fræðilegu áhrifa sem persónuleg félagsgerðareinkenni unglinga hafa á frávikshegðun þeirra sjálfra. Þriðja röðin sýnir tengsl félagsgerðar við frávikshegðun á einstaklings- stiginu (þ.e. tengsl persónulegra aðstæðna og frávikshegðunar). aðeins eru skoðuð tölfræðileg áhrif þeirra félagsgerðareinkenna sem höfðu marktæk tengsl við fráviks- hegðun í töflu 2. Niðurstöðurnar renna styrkari stoðum undir framangreindar kenningar enda koma fram umtalsverð samhengisáhrif; félagsgerðareinkenni grenndarsamfélagsins tengjast frávikshegðun unglinga, að teknu tilliti til félagslegra aðstæðna þeirra sjálfra. í nær öllum tilfellum er aðeins unnt að rekja hluta af heildaráhrifum félagsgerðarein- 4 í Viðauka A getur að líta fylgni félagsgerðareinkenna og frávikshegðunar unglinga á einstaklings- stiginu. í fljótu bragði virðast tengsl félagsgerðarþátta við frávikshegðun stórlega vanmetin á ein- staklingsstiginu, en fylgnitölurnar eru tvisvar til þrisvar sinnum lægri en í töflu 2. Þótt sambönd breyta séu með sömu formerkjum og áður virðast fylgnimynstrin þannig vera mun meira afgerandi á grenndarstiginu. Fylgnitölur af þessum tveimur samanburðarstigum eru þó ekki sambærilegar, enda um ólíka mælikvarða að ræða. Til að mynda er fjölskyldustöðugleiki tvíkosta breyta á einstak- lingsstiginu (1 = Unglingur býr hjá báðum foreldrum, 0 = býr ekki hjá báðum foreldrum) en hlut- fallsbreyta á grenndarstiginu (hlutfall unglinga sem býr hjá báðum foreldrum). Þá er háða breytan á grenndarstiginu tíðni frávikshegðunar fyrir hvert skólahverfi en á einstaklingsstiginu er háða breytan mæling á frávikshegðun hvers einstaklings. JÓn GUnnAR BERnBURG, ÞÓRÓLFUR ÞÓRLInDSSon
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126

x

Uppeldi og menntun

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.