Uppeldi og menntun - 01.01.2006, Page 99

Uppeldi og menntun - 01.01.2006, Page 99
 sig og veröld sína og endurspegla á þann hátt eigin sjálfsmynd. að gefa nemendum tækifæri til að segja frá og túlka eigin myndverk virðist styðja þá skoðun Ricoueur (1988) að frásagnarsjálf felist í að skapa eigin lífssögu með munnlegri frásögn. Sá möguleiki er þó fyrir hendi að frásagnarsjálf geti orðið til án orða en líkt og Räsänen (1998) heldur fram, „er erfitt að rannsaka hvernig yfirfærsla á sér stað í gegnum sjón- ræna myndlíkingu“ (bls. 310). Raddir nemendanna í rannsókninni segja okkur að kjarni þeirrar merkingar sem gefur myndsköpun gildi felst í hinu listræna sköpunarferli. í sköpunarferlinu á sér stað samtal milli listamannsins og viðfangsefnisins; íhugun, vangaveltur um mögu- leika, val og samsetningu. Ungmennin koma skipulagi á hugsanir sínar og gera reynslu/upplifanir sjáanlegar og um leið merkingarbærar, en hvorutveggja stuðlar að mótun sjálfsmyndar. Þetta styður skoðun Bruner (1996) á mikilvægi þess að búa yfir frásagnarfærni til þess að eiga auðveldara með að finna okkur stað í veröldinni sem við hrærumst í, og rennir stoðum undir þá ályktun að myndsköpun geti aukið líkur á slíkri færni ef frásögn af eigin myndverkum er hluti myndlistakennslu. Sköp- unarferlið, þ.e. það að búa til verk, býr yfir margvíslegum tækifærum og það sem fæst við að ganga í gegnum þetta ferli fæst kannski ekki á annan hátt. Þá er átt við sjálfa athöfnina og afraksturinn ásamt því sérstæða sambandi sem er þar á milli. Kati Rantala (1997) fullyrðir að „þegar listaverki er lokið, er listamaðurinn sá hinn sami og áður en þó annar en sá sem málaði myndina“ (bls. 224). Rannsókn Rantala (1997, 1998) á finnskum ungmennum sem stunduðu nám í myndlist, í sérstökum myndlista- skóla, utan reglulegrar skólagöngu, gefur líkar niðurstöður. útkoman er ekki aðeins myndverkið heldur einnig það sem gerist; myndverkið þróast sem frásögn og ef til vill mætti segja að ímynd þess að vera gerandi og bera ábyrgð á eigin myndsköpun fæðist í ferlinu. Þar með er hægt að segja að afrakstur hins listræna ferlis sé að vissu leyti þetta sjálf sem er gerandi með því að eiga frumkvæði og framkvæma. að skapa veitir sjálfstraust og nemendur upplifa sig sem sjálfstæða gerendur. Það hefur í för með sér ánægju og öryggi að ná árangri en jafnframt virðast ungmennin óhrædd við að horfast í augu við mistök því mistökin eru aldrei algjör. Það má læra af þeim og gera betur næst en það felst í eðli sköpunarferlisins að sjá fyrir og vinna út frá því sem komið er og verkið er þeim sífelld áskorun. Þau eru meðvituð um eigin ætlun- arverk og það er þeirra val og þeirra tilfinning fyrir því hvort árangur hefur náðst sem skiptir máli. Þekking á tungumáli myndlistarinnar er nauðsynleg nemendum eins og kom fram í viðtölum. Án þeirrar þekkingar geta nemendur ekki treyst á eigin dóm- greind og sjálfsmat. Myndlistakennsla færir nemendum áþreifanlega getu og stuðlar jafnframt að persónulegum verðmætum; að vera góður í einhverju. Þetta kemur fram í rannsókn Rantala og Lethonen (2001) á hvunndagsfagurfræði. Sjálfsskilningur byggður á myndsköpun getur undirstrikað sérstöðu sérhvers sjálfs, m.ö.o. það hversu einstakt sjálf okkar er eða hið einstæða í sjálfsmynd okkar. Räsänen (1998) telur að sjálfsskilningur ungmenna aukist við að tengja atburði úr daglegu lífi sínu þeirri veröld sem þau hafa sett fram í myndverkum sínum. Dæmi um þetta má sjá í samtölunum við Karl, auði, Helgu og Nóa. Þegar ungmennin lýsa með orðum myndrænum frásögnum sínum og tengja þær daglegu lífi sínu og/eða jafnvel öðrum RÓSA K R I S T Í n J ú L Í US D ÓT T I R
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126

x

Uppeldi og menntun

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.