Uppeldi og menntun - 01.01.2006, Síða 115

11
hafa jafngilda undirstöðumenntun skuli eiga kost á að hefja nám í framhaldsskóla
heldur eru lögfestar nýjungar sem til þess eru ætlaðar að mæta námsþörfum mun
fleiri nemenda. Mikilvægustu nýjungarnar eru almenn námsbraut og starfsbraut eða
sérdeild fyrir fatlaða svo og styttri starfsnámsbrautir. almenna námsbrautin er ætluð
þeim sem óákveðnir eru eða hafa ekki nægilega undirstöðu til að hefja nám á öðrum
brautum. Hún gefur skólunum svigrúm til að búa til nám við hæfi stórs hóps ung-
menna. Starfsbraut eða sérdeild fyrir fatlaða opnar leið til framhaldsskólanáms fyrir
þroskahamlaða nemendur. Fyrst var um tveggja ára nám að ræða en strax 2001 var
ákveðið að brautirnar byðu fjögurra ára nám. Skólum er falin frumkvöðlastarfsemi í
ýmsum þáttum skólastarfs, t.d. er skólunum falið að skipuleggja almenna námsbraut
og þeim er heimilt að stofna nýjar starfsnámsbrautir í samráði við menntamálaráðu-
neytið. í námskrám sem fylgdu í kjölfar laganna er skilgreind ný námsgrein, lífsleikni,
og einstökum skólum falið að skipuleggja nám í henni (Menntamálaráðuneytið,
2004).
Með lagasetningunni var stigið stórt skref í þá átt að auðvelda framhaldsskólum að
mæta þörfum allra ungmenna. Námskrár sem samdar voru í kjölfar laganna áréttuðu
þessa stefnu og útfærðu hana. Samin var námskrá fyrir sérdeildir sem lagði áherslu á
einstaklingsbundið nám; í íslensku voru skilgreindir sérstakir áfangar (íslenska sem
annað tungumál) fyrir nemendur af erlendum uppruna sem ekki höfðu nægilega
undirstöðu í íslensku og skólum var gefið svigrúm til að skipuleggja almenna braut
þannig að hún væri raunverulegur kostur fyrir þá sem væru óákveðnir eða hefðu
ekki forsendur til að stunda nám á öðrum brautum. Nú stefna menntamálayfirvöld
að styttingu náms til stúdentsprófs og enn er í gangi viðamikil vinna að breytingum
á námskrám. Styttingin mun að öllum líkindum gera framhaldsskólann enn opnari
fyrir öllum nemendahópnum en um það verður ekki rætt hér.
Lög og námskrár setja rammann en skólastarfið sjálft er ævinlega háð viðhorfum og
áherslum sem ríkja í skólunum sjálfum. Innritun er á ábyrgð skólameistara og þróun
skólastarfsins fer fram meðal fagfólks undir stjórn skólameistara og þar á skólanefnd
einnig stóran hlut að máli. Ef stjórnendur skólans hafa þá hugsjón að leiðarljósi að
hann eigi að vera opinn öllum nemendum og mæta þörfum þeirra mun hann þróast
í þá átt. Skólinn miðar þá starfsemi sína við alla nemendur og byggir námsframboð
upp í samræmi við það. í slíkum skóla er almenna námsbrautin skipulögð með marg-
víslegar þarfir í huga og leitast við að taka mið af umhverfi sínu. Unnið er að því að
þróa nýjar starfsnámsbrautir sem henta nemendahópnum og atvinnulífi á hverjum
stað. í slíkum skóla er einnig í boði nám og aðstaða fyrir fatlaða nemendur og skólinn
tekur tillit til námserfiðleika einstakra nemenda, hvort sem þeir eiga rætur að rekja
til félagslegra þátta, veikinda eða hamlana af einhverju tagi. Einnig er tekið á málum
þeirra sem eiga í erfiðleikum með nám vegna skorts á íslenskukunnáttu. allt skóla-
starfið miðar að því að mæta þörfum hins breiða hóps með stuðningi af ýmsu tagi og
hamla gegn brottfalli. Skólar sem starfa með þetta að leiðarljósi skapa skólamenningu
í samræmi við það og hvorki heimafólk né gestir velkjast í vafa um hvert stefnt er.
Skólar geta einnig einskorðað starfsemina við ákveðinn getuhóp. Ef aðsókn er góð
og skólinn hefur ekki skyldur við umhverfi sitt getur hann valið nemendur inn. Oftast
EYGLÓ EY JÓLFSDÓTT I R